Bor dipirometen (BODIPY) sübstitüe ftalosiyaninlerin sentezi ve özelliklerinin incelenmesi

Abstract

Son yıllarda artan vaka sayısı nedeniyle çağımızın hastalığı olarak kabul edilen kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünerek çoğalması sonucunda ortaya çıkan tümörlerin neden olduğu bir hastalıktır. Son derece ölümcül olan bu hastalık ile mücadele için günümüzde çok farklı yöntemler uygulanmasına rağmen kesin olarak bir tedavisi henüz bulunamamıştır. Bu yöntemler arasında yan etkilerinin diğer uygulanan yöntemlere nazaran daha az olması nedeniyle fotodinamik terapi (PDT) kanser tedavisinde umut vaat eden tedavilerin başında gelmektedir.PDT ile kanser tedavisinde kullanılabilecek uygun bileşik gruplarından birisi de bu tedavi için ikinci nesil fotosensitizerler olarak bilinen ftalosiyanin bileşikleridir. Uzun dalgaboyunda (670-720 nm) şiddetli ışık absorpsiyonu yapmaları ve etkili bir şekilde singlet oksijen oluşturabilme kapasiteleri nedeniyle bu bileşikler PDT ile kanser tedavisinde kullanılabilecek potansiyel molekül gruplarındandır. Bu amaçla kullanılan diğer bir grup da BODIPY (bordipirometen) bileşikleridir. Genel olarak ışık toplayıcı sistemler, mantık kapıları, kimyasal algılayıcılar ve enerji transferi gibi değişik uygulamalarda kullanılan bu grup bileşikler üzerine son yıllarda yapılan modifikasyonlar sayesinde PDT'de fotosensitizer olarak kulanılabilir hale gelmiştir. Ayrıca bu bileşikler, sahip oldukları yüksek floresans özellikler sayesinde vücut içerisinde takip olanağı da sağladığı için tedavi özelliklerinin yanısıra kanser hücrelerinin teşhisi için de kullanılabilmektedir.Bu tez çalışmasında, birçok farklı amaç için kullanılan bu iki grup bileşiğin kendi başlarına göstermiş oldukları özellikleri aynı molekül üzerinde birleştirilerek kanser hastalığının hem teşhisinde hem de tedavisinde teranostik olarak kullanılabilecek üstün özellikli fotosensitizerlerin sentezlenmesi hedeflenmiştir.

In recent years, due to increasing number of cases considered as cancer diseases of our age, resulting uncontrolled proliferation of cells in an organ or in a tissue. For fight this extremely lethal disease using different methods, although found the cure yet. Photodynamic therapy (PDT) in implemented methods for cancer treatment is one of the promising treatments due to less side effects compared to these other methods.One of the suitable compounds can be used in cancer treatment for PDT, phthalocyanines are known as second generation photosensitizers for this treatment. These compounds are suitable for convenient to various structures as a chemical modification. Also making the intense light absorption at longer wavelenghts (670-720 nm) and ability of generate effective singlet oxygen, these compounds can be potentially used in treatment of cancer with PDT among the group of molecules. Another group that can be used for PDT are BODIPY compounds. Generally, these kind of compouns are used as light harvesting systems, logic gates, chemical sensors and the energy transfer; recent years, thanks to the modifications on this group can be used as photosensitizer for PDT. Furthermore, due to the high fluorescence properties, these compounds provide follow-up in the body as well as the therapeutic properties are used for the diagnosis of cancer cells. In this thesis, aims is combine these two types groups of the compounds used for a variety of purposes that features they showed these collected on a single molecule in both diagnosis and treatment of the cancer as theranostic.