Krenli endüstri yapılarının depreme dayanıklı tasarım esaslarının incelenmesi

Abstract

Endüstri türü yapıların deprem davranışları, üretime ara verilmesi ve durdurulması açısından oldukça önemlidir. Çelik çerçevelerden oluşturulmuş endüstri türü yapıların geçmiş depremlerde iyi performans gösterdikleri bilinmektedir. Deprem yönetmeliklerinde çelik yapı tasarımı ile ilgili kurallar genellikle bina türü yapılar için geliştirilmiştir. Bu yönetmeliklerin doğrudan endüstri türü yapılara uygulanmasında bazı zorluklar bulunmaktadır. Bazı küçük değişikliklerle endüstri yapılar içinde kullanılabilmektedir. Endüstri türü yapılarda deprem kuvvetinin bulunması ve yer değiştirmenin belirlenmesi belirsizlikler içermektedir. Özellikle krenli endüstri yapılarının depreme dayanıklı tasarımı ve deprem davranışlarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Ülkemizde krenli endüstri yapısı çok fazla kullanılmasına rağmen bu konuda çok fazla yayınlanmış çalışma bulunmamaktadır. Bu çalışmada içerisinde 22 ton kapasiteli kren bulunan eni 25m, uzunluğu 40m olan ve 10m aks aralıklarına sahip çelik endüstri yapısının sismik tasarımı gerçekleştirilmiştir. Yapı x yönünde moment çerçevesi, y yönünde çaprazlı çerçeve olarak tasarlanmıştır. Yapı elemanlarının dayanım kontrolleri el hesabı ile kontrol edilip eleman boyutlandırılması yapılmıştır ve emniyetli kesitlere ulaşılmıştır. Göreli kat ötelemesi kontrolleri gerçekleştirilip, yapının her iki yönde yer değiştirmelerinin sınırlandırılması sağlanmıştır. Yapıya x ve y yönlerinde itme analizleri uygulanarak lineer olmayan davranışlar gözlemlenmiştir ve itme eğrisi elde edilip ve hedef yerdeğiştirme belirlenerek performans noktaları belirlenmiştir.

The seismic behavior of industrial structures is very important in terms of suspending and stopping production. Industrial type of steel frame structures are known to perform well in past earthquakes. Seismic provisions for steel structures in earthquake codes are usually developed for building type of structures. There are some difficulties in the implementation of those provisions directly to the industrial structures. These provisions can be used in industrial buildings with some minor modifications. The determination of the base shear and lateral displacement in industrial structures involves uncertainties. Determining seismic behavior and performing earthquake-resistant design of industrial structures with crane is particularly very important. Although there are many industrial structures with crane in our country, there are not many published studies on this issue. In this study, the seismic design of a crane supporting industrial structure with the dimension of 25m x 40m was carried out. The structure was designed as moment frame structure in the x direction spaced 10m and as braced frame in the y direction. Strenght of the building components were checked through hand calculation. Relative story drift checks performed and is provided to limit the displacement in both directions of the structure. Non-linear behavior of the structure was invastigated through pushover analyses in the direction of x and y and performance point was determined by obtaining performance curve and determining the target displacement.