Grafik tasarım programı lisans eğitimine yönelik temel tipografi dersi önerisi

Abstract

Bu çalışma, grafik tasarım lisans programının birinci yılında tipografi ile ilk defa karşılaşan öğrencilere yönelik temel tipografi dersi önerisidir. Çalışma, tipografi eğitiminde, tipografi tarihinin vazgeçilmez bir yeri olduğunu savunmaktadır. Günümüz öğrencilerinin dijital medyaya ve interaktif deneyimlere olan eğilimlerinin de göz önünde bulundurulduğu bu çalışma, tipografi eğitiminin, kaynağını tarihten alan sağlam temeller üzerine, Türkçenin yazılış özelliklerine uygun, çağdaş yöntemler ve yeni teknolojilerden yararlanılarak inşa edilmesini önerir. Tipografinin grafik tasarımın vazgeçilmez bir unsunu olduğu gözetilerek hazırlanan ders içeriği, tipografi tarihini bilen, bugünün tipografi anlayışına hakim, yazıyı doğru ve etkili kullanarak tasarlamaya hazır ve tipografi kültürü edinmiş öğrencilerin yetiştirilmesini amaçlar. Araştırma kapsamında, ders içeriği oluşturulması amacıyla, tipografi eğitimine yönelik literatür taraması yapılmış ve grafik tasarım programlarında farklı ders içeriklerine yönelik öneriler de incelenmiştir. Tipografi eğitimi konulu yurtdışı kaynak taramalarında ders içeriklerinin oluşturulmasına ilişkin sorunlar ve bu sorunlara getirilen çözüm önerileri incelenmiştir. Temel tipografi konulu yayınlar taranmış; seçilen kaynakların çevirileri yapılmıştır. 18 Ocak 2017 tarihinde tipo baskı atölyesi çalışmasına katılım ile tipo baskı terimlerine kaynaklık eden baskı araç gereçleri ve çeşitli dönemlere ait baskı presleri, tipo baskı makineleri incelenmiştir. Öğretim tasarımı modelleri araştırmaya dahil edilerek `Günümüzde tipografi eğitimi nasıl olmalıdır?`, `Temel tipografi dersleri kapsamında hangi konular yer almalıdır?`, `Dersin öğrenim hedeflerine üst düzeyde ulaşılması için hangi öğrenme yaklaşımlarından yararlanılmalıdır?`, `Konular sınıf içi ve sınıf dışı görev ve uygulamalar ile desteklenirken nelere dikkat edilmelidir?` gibi sorulara yanıt aranmıştır.Çalışmanın tümü on başlık altında toplanmış; araştırmanın amaç ve nedenleri ilk bölüm olan giriş bölümünde açıklanmıştır. İkinci bölüm kaynak taramasının nasıl yapıldığını ve bu süreçte incelenen kaynakların açıklanmasına ayrılmıştır. Çalışmanın yöntemine yer verilen üçüncü bölümün ardından gelen dördüncü bölümde, önerilen ders içeriği, yazının doğuşundan başlayarak sayfa tasarım ilkelerine uzanan geniş bir konu kapsamına sahip olacak şekilde düzenlenmiştir. Proje tabanlı öğrenme ilkelerine uygun olarak oluşturulan ders içeriğinde, her konunun bir sonraki konuya temel oluşturması hedeflenmiştir. Bu bölümde, dersin işleneceği iki döneme yayılan yirmi sekiz haftalık program önerisi de yer alır. Bu program ayrıca, dersin amacını, içeriğini, öğrenme çıktılarını, öğrencilerin sınıf içi ve dışı görevlerini, bu görevler yerine getirilirken başvurulacak kaynakların listesini içeren bir takvim şeklinde düzenlenmiştir. Beşinci bölüm dersin işlenişine yönelik saha çalışması ve çalışmanın bulgularına ayrılmış; dersi alan öğrencilere yönelik yapıyan anket sonuçlarına da bu bölümde yer verilmiştir. Yapılan saha çalışması sonrasında elde edilen veriler ve anket çalışmasının sonuçları altıncı bölüm olan tartışma bölümünde değerlendirilmiş ve bu bölümde ders süresinin yeterliliği sorgulanmıştır. Sonuç bölümünde temel tipografi eğitiminin, grafik tasarım eğitimindeki vazgeçilmez yerinin önemine yer verilmiştir. Tipografi tarihinin, temel dizgi kurallarının ve proje tabanlı öğrenmenin temel tipografi eğitiminin vazgeçilmezleri olduğu bu bölümde örneklerle desteklenerek savunulmuştur. Çalışma süresince karşılaşılan en önemli zorluk tipografi alanında üzerinde kesin uzlaşım sağlanmış Türkçe terminolojinin eksikliğidir. Bu nedenle çalışmaya temel tipografi terimlerinin Türkçe karşılıklarını ve yeni terim önermelerini içeren bir sözlük bölümü dahil edilmiştir.Yürütülmekte olan tez çalışmasının Türkiye'deki grafik tasarım lisans programı, temel tipografi dersleri için bir kaynak olması planlanmıştır. MSGSÜ, Grafik Tasarım Bölümü ders programında birinci sınıf öğrencilerine yönelik zorunlu dersler olan `Tipografi I` ve `Tipografi II` adlı dersler ile uygulamaya geçmiş olan içerik önerisi ile tipografinin Türkçe'nin yapısına uygun olarak öğretilebilmesinin yanı sıra, bu derste başarılı olan öğrencilerin ön koşullu olan ileri seviye tipografi derslerine hazır; tipografik malzemeyi doğru kullanarak tasarım yapabilme yeterliğine sahip tasarımcı adayları olmaları hedeflenmiştir. Çalışmada yer alan ders programı, bir önerme niteliğinde olup her dönem, yeni ortaya çıkacak kaynaklar ve yenilenecek içeriğe en uygun eğitim yöntemleri ile güncellenmek üzere planlanmıştır.ANAHTAR KELİMELER: tipografi, tipografi tarihi, tipografi eğitimi, temel tipografi, tipografi terimleri, yazı, eğitim, grafik tasarım, Türkçe, lisans programı, tasarım eğitimi, proje tabanlı öğrenim

This study is a basic typography course proposal for the students that encounter typography in their first year of undergraduate graphic design education. This study shows that the history of typography has an indispensable place in the education of typography and advocates the consideration of today's students' preference towards digital media and interactive experiences. Based on the argument, it suggests that typography education should be constructed on the substantial basis of its history by taking advantage of contemporary methods and new technologies in accordance with Turkish writing characteristics. The content of the course is prepared with the consideration that typography is an essential component of graphic design. It aims to create awareness about the current world's typographical intellect amongst students who are already familiar with the history of typography, hence enabling them to design using typography effectively and allowing them to acquire a typographical culture.The research includes analysis from the existing literature for typography education and the specifics of other courses taken by students during their undergraduate education in graphic design. Furthermore, complications regarding forming the course content in typography education and the suggestions towards these problems are also examined within foreign sources. Publications on basic typography are analyzed; chosen resources are translated. Letterpress', printing press' belongs to different time periods and its equipment which formed the basis of letterpress terminology are studied through a letterpress workshop that was attended on 18th January 2017.Design education models were integrated into the research in order to investigate the following queries; `How should typography education be designed for the current world?`, `Which topics should be included in the syllabus of a basic typography class?`, `Which learning approaches should be used to reach the learning objectives at a high level?` `What should be considered when the subjects are supported with tasks and activities, within and outside of the class?`. All of the study built under ten headings; motivation and objective of the study is explained in the introduction section which is the first part. The second part is devoted to literature review and includes the explanation of the sources studied. The methodology of the study is explained under the third section. In the fourth section the proposed course content is structured to cover a wide range of topics from the beginning of writing to the principles of layout design. The course content is constituted in accordance with the project-based learning principles; forming each topic on the basis derived from the previous topic. This section also includes twenty-eight-week program proposal that spans across two semesters of the course. . This program is regulated as a calendar including the purpose and the content of the course, learning outputs, classroom and off-site tasks for students and a list of resources to be referred to, when completing tasks. The fifth chapter is devoted to the findings of fieldwork. The results of the survey on students who took the course were also included in this section. The results of the questionnaire and the data obtained after the field study were evaluated in the sixth section of the discussion section and the sufficiency of the course duration was questioned in this section. In the conclusion, the importance of basic typography education in graphic design education is mentioned. It has been advocated that the history of typography, basic typesetting rules and project-based learning are the essentials of basic typography education. This argument is supported by given examples.The major complexity during this study was the failing Turkish terminology, which provides a clear convention on typography. Therefore, a glossary section providing the Turkish equivalents of basic typography terms and new term proposals is included in the study. It is planned that the ongoing thesis, will be a resource for basic typography courses for Undergraduate Graphic Design programmes in Turkey. Mimar Sinan University of Fine Arts (MSGSÜ) Graphic Design Department aims to teach typography in accordance with the structure of Turkish, with the content recommendation that has been carried into practice with the compulsory courses for the first year students `Typography I` and `Typography II`. In addition, this course aims to prepare the students for the preliminary conditional advanced typography and to be designers who can design using typographic material correctly. The curriculum in this research is a proposal and is intended to be updated every academic semester in the direction of new resources and renewed content.KEYWORDS: typography, history of typography, typography education, basic typography, typography terms, type, education, graphic design, Turkish, undergraduate program, design education, project based learning