Art nouveau tarzda biçimlenen fresk ve sgraffito uygulamaların Belçika (Brüksel) merkezli mimari örnekler üzerinden analizi

Abstract

Yaklaşık 4500 yıllık geçmişi olan fresk resim tekniklerinin ve süslemelerin mimari yapıların tamamlayıcısı olması, bu tekniklerin her zaman gündemde olmasını sağlamıştır. Endüstri devrimiyle birlikte Batı Medeniyetinin makineleşen üretim biçimleri yaygınlaşmış olsa da her dönem insan elinden çıkan sanatsal çalışmalar ya da günlük kullanım nesneleri değerini sürdürmektedir. Bu doğrultuda ele alınan çalışmada - günümüz sanat eğitimi içindeki yerini halen koruyan - fresk ve sgraffito uygulamaların mimari ile ilişkisi; en güçlü hissedildiği Art Nouveau akımına ait örnekler üzerinden ve Brüksel'deki araştırmaların sonuçlarına göre analiz edilmiştir. Ayrıca, eğitim sürecine yansıyan boyutları ile de değerlendirilmiş ve özgün örnekler üzerinden yorumlanmıştır. 19. yüzyıl Batılı düşünür ve sanatçıların fikirleri doğrultusunda `El Sanatları Hareketi`(Arts and Crafts) temelinde ortaya çıkan Art Nouveau akımı içerisinde modern bir anlayışa dönüşen üretim anlayışı makineleşmeden kurtulamasa da bu anlayış sayesinde eskiyi yeni bir format içerisinde tekrar üretmeyi başarmış ve yayılmıştır. Tezin ikinci bölümünde ele alınan bu konu çerçevesinde Art Nouveau'nun gelişim süreci etki alanlarına da değinilerek irdelenmiştir. Üçüncü bölümde, fresk ve sgraffito tekniklerinin mimari cephelerde yeniden görüldüğü dönem olarak tanımlayabileceğimiz Art Nouveau tarzın Brüksel merkezli incelemelerine bağlı olarak, cephe-biçim ilişkisinin yanı sıra iç mekan uygulamalarına da yer verilmiştir. Mimari, biçim, teknik ve malzeme ilişkisi üzerinden mevcut uygulamalar analiz edilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, fresk ve sgraffito uygulamalarda kullanılan malzemeler, bu malzemelerin nitelikleri, kullanım biçimi, uygulama süreçleri ve uygulama yüzeylerinin altyapı hazırlığı gibi detaylara değinilerek bir video çalışmasıyla belgelenmiştir. Analiz edilen örnekler çerçevesinde elde edilen biçimsel ve teknik saptamalara dayanarak teze örnek oluşturacak eserler üretilmiştir. Değerlendirmeler, yapılarda yer alan eserlerin biçim ve teknik açılardan mimari yapının tamamlayıcısı olması gerektiği savını destekler niteliktedir. Ancak yapılan özgün çalışmalar, küçük boyutlu taşınabilir özellikte olan işlerin sergi salonlarında izleyici ile buluşmasının hiç de zor olmadığını göstermiş ve bu tekniklerin mimariden bağımsız olarak da uygulanabileceği fikrine katkı sağlamıştır.Anahtar kelimeler: Art Nouveau, Fresk, Sgraffito, Brüksel, Mimari

Fresco painting is nearly 4,500 years old, yet it remains contemporary because its techniques and ornamentation complement architectural structures. Although mechanized production methods became widespread in western civilization with the industrial revolution, hand-made artistic or artisanal works have been valued in every age. From this perspective, this study focuses on fresco and sgraffito, which are still part of contemporary art education and the relation between how they are applied and architecture is analyzed through examples of the Art Nouveau school and the result of research conducted in Brussels. In addition, the forms it takes in education are evaluated and interpreted with original examples. The Art Nouveau school, inspired by the `Arts and Crafts` movement that emerged from the ideas of 19th century intellectuals and painters, succeeded in reproducing old forms in a new format, allowing it to become widespread without impacting the modern conception of mass production. The second part of the thesis examines how Art Nouveau developed and the fields in which it had an impact. The third section relies on research conducted in Brussels into the period when Art Nouveau style reintroduced fresco and sgrafitto on facades and examines the relation between façade and form as well as interior decoration applications. The examples were analyzed according to the relationships between architecture, form, technique and material. The last part of the study constitutes a detailed evaluation of the material used in fresco and sgraffito applications, the composition of these materials and how they are used, and the processes and groundwork required for these applications. This evaluation was recorded to constitute a resource for studio work. Works informed by the formal and technical evaluations of the analyzed samples were produced in order to serve as examples for the thesis. The evaluations defend the idea that fresco and sgraffito works should be complementary with architectural form. However, originals works have demonstrated that it is not difficult for small, portable works to be seen in exhibit halls, which supports the position that these techniques can be used independently.Key words: Art Nouveau, Fresco, Sgraffito, Brussels, Architecture