20. yüzyıl fotoğraf sanatında feminizm bağlamında kadın imgesi

Abstract

Toplumsal cinsiyet, insanlık tarihi sürecinde iktidarın belirlediği normlar çerçevesinde inşa edilmiştir. İktidarın oluşturduğu ataerkil düzen, kadın ile erkeğe toplumsal yaşamda, sosyal hak ve özgürlüklerde tamamen farklı roller biçmiştir. Ataerkilliğin yarattığı toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadının tarih boyunca ekonomik, kültürel ve siyasi yaşamında haklarının ihlal edilmesine neden olmuştur. 19. yüzyılın ortalarında kadınların siyasi eşit hak ve özgürlük için verdiği mücadelenin kazanılması, feminizm hareketlerinin ilk adımlarının atılmasına neden olmuştur. Sanatın pek çok alanında yer almaya çalışan kadınlar, fotoğrafın da icat edilmesiyle küresel boyutta her yere ulaşan bu sanatı, farklı disiplinleri bir araya getiren önemli bir dil haline getirmiştir. Özellikle modernizm döneminde başlayan kadın hareketleri ile birlikte toplumda siyasi haklarını elde eden kadınlar 1960'ların özgürleşme hareketleri içinde yer bulmuşlardır. Kadına dair sorunları, gündelik hayatlarına ekonomik özgürlüklerinde siyasi haklarına kadar birçok konuda teorik ve sanatsal çalışmalarında öncü olmuşlardır. Küreselleşmenin arttığı 1980'ler ile birlikte kadın imgesinin medya ve tüketim kültüründe kullanılmasını eleştiren kadın sanatçılar, fotoğrafın geleneksel kurallarından sıyrılıp; bedenlerinin temsil haklarını, toplumsal cinsiyet eşitsizliği konularını feminizim kavramını esas alarak kendi sanatlarını ortaya koymaya başlamışlardır. Kadın sanatçılar, fotoğrafın araçsallığını postmodernizmin diliyle kullanarak eril tahakküme karşı bir tavır olarak sanatta kendi temsiliyetini yeni ifade biçimleriyle ortaya koymuşlardır. Bu çalışmada, feminizm kavramını ortaya çıkaran ve dönüşümüne katkı sağlayan kadın sanatçıların eserleri ve teorisyenlerin fikirleri ele alınmıştır. Anahtar Kelimeler : Kadın, temsil, feminizm, performans, çağdaş fotoğraf.

The influence of photography's invention on society can not be denied. Photography has been used in different contexts and functions like art, documentary or industrial (advertising) for centuries. The boundaries in all these areas are actually quite different from each other, determined by the network of consumption. However, on the basis of the subject, photographic production is a powerful expression tool for creating an `image` with a creative mind and a different perspective than others. This study examines the advertising photography as 'a communication form' in the interrelationship between producer and consumer.Because advertising photography plays a dominant role in perceiving a product or service by the target audience and is positioned largely within the capitalist economy. Therefore advertising photography has different dynamics of economical worries during process and is a team work beyond photographer's self-creativity.The research methodology used in the thesis includes interviews with the industry's leading advertising photographers working in this field in our country, besides corporate analysis and examples to see impact of advertising photography on brand and image. Thus, the method ensures that the theoretical knowledge is reinforced with practical applications.All the experiences photographers indicated in the interviews are so important to show the contribution of photographer to stages of creative process, importance of artistic, educational and tehnical skills as well as the knowledge of consumer society and capitalist economy. In consequence, this thesis is an important guide for students who are studying photography and want to specialize in the field of advertising photography and can be considered as a comprehensive overview of the process of the creation of advertising photographs in 21st century practices. Keywords: Women, representation, feminism, performance, contemporary photograph