Toplum sözleşmesinin felsefi kaynaklarını aramak: Thomas Hobbes, John Locke ve Jean Jacques Rousseau mukayesesi

Abstract

Özet: Toplum sözleşmesi, siyasal iktidarı birey merkezli kurumsallaştıran ve devlet karşısında bireyin temel haklarını yasal bir zeminde açıklamaya çalışan bir öğreti olarak tanımlanmaktadır. Siyasi düşünceler tarihi açısından tartışma konusu olan toplum sözleşmesi, Modern Dönemle beraber Hobbes, Locke ve Rousseau ile birlikte kuramsal bir anlam kazanmıştır. Toplum sözleşmesi kuramı, günümüzde özellikle uzlaşmacı bir zeminde şekillendirilmeye çalışılan anayasal belgelerinin de ontolojisini oluşturması açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada, insan doğası, doğa durumu ve doğal hukuk kavramlarının felsefi bir anlam kazandırdığı toplum sözleşmesi öğretileri, Hobbes, Locke ve Rousseau özelinde karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde, siyasal düşünceler tarihinde Antik Yunan'da Sofistlerden başlanarak Platon ve Epikürcüler'de gözlemlenen sözleşme kuramı ele alınmıştır. Ortaçağ'da özellikle Rahip Manegold'un Kral'ın yetkilerini sınırlandırmak amacıyla sunmuş olduğu öğretisi ve Modern Dönem'in ilk sözleşmeci teorisyenleri olmaları açısından Althusius ve Grotius'un sözleşme kuramları, çalışmanın ikinci bölümünde yer verilmiştir. Hobbes'un ''güvenlik', Locke'un ''rıza''ve Rousseau'nun ''genel irade'' kavramları ile açıklamaya çalıştıkları sözleşme kuramları, çalışmanın üçüncü bölümünde karşılaştırmalı bir şekilde ele alınmıştır. Hobbes'un egemeni ''sınırsız'' yetkilerle donatılması, Locke'un halka vermiş olduğu ''direnme hakkı'' ve Rousseau'nun egemeni ''halkla'' özdeşleştirmesi görüşlerinden hareketle çalışmanın temel mantığı ortaya konulmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Siyasal İnsan, Siyasal Toplum, Doğal Durum, Hobbes, Locke, Rousseau, Toplum Sözleşmesi

Social contract is paraphrased as a discipline that foresees individual focused institutionalization of social power and attempts to clarify the fundamental rights of an individual on a legal platform. Social contract as a contentious in the aspect of political history, had an intitutive meaning with Hobbes, Locke and Rousseau with the Modern Age. Social contract theory have importance for forming the ontology of constitutional files that being endeavoured to be shaped on a reconciling platform. In this study, social contract disciplines which gained a philosophical meaning by human nature, state of nature and natural law terms are examined comparative with Hobbes, Locke and Rousseau.At the first part of the study, starting with the Ancient Greek Sophists at the political ideas history, contract theory seen at Platon and Epicureans is discussed. In the Middle Ages, especially the Priest Manegold's discipline which he presented for limiting the authority of King and the discipline of Althusius and Grotius as the first contractarian theoreticians of Modern Age are included at the second part of the study. Contract theories that Hobbes tried to explain with `security`, Locke with `consent` and Rousseau with `common will` terms are discussed comparatively at the third part of the study. The theme of the study is being presented with the arguments of Hobbes's giving `limitless` power to the dominant, Locke's `right of resistance` which he gave to the public and Rousseau's identification the dominant with `public`.Key words: Political Human, Political Society, State Of Nature, Hobbes, Locke, Rousseau, Social Contract