Enerji kaynaklı cari açık: Güneş enerjisi yatırım modeli ile çözümü (2017-2030)

Abstract

Birçok iktisatçı, Cari Acığın, GSYİH'ye (Gayri Safi Yurt İçi Hasıla) oranının %5'in üstünde olmasının ekonmik kriz için erken uyarı sinyali olarak görmektedir. Türkiye 2006-2016 yılları arası Cari Açığın GSYH oran ortalaması yaklaşık %5,18 iken, enerji hariç Cari Açığın GSYH oran ortalaması ise, yaklaşık %0,52 olarak gerçekleşmiştir (TCMBb, 2017). Bu da, Türkiye'deki cari açığın en büyük nedeninin enerji ithalatı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu yüzden ithal enerjiye bağımlılığı azaltmak ve düşük maliyetli ulusal kaynaklara dayalı enerji üretimini sağlamak için, Türkiye'nin de enerji politikasında yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme zorunluluğunu ortaya çıkarmıştır.Bu nedenle, enerji kaynaklı cari açık sorunu yaşayan ekonomiler için, Güneş Enerjisi (GE) ve cari açık parametrelerini birlikte ele alan bir optimizasyon modeli (OM) ile yatırım planları ortaya konulmuştur. Çalışmanın özgünlüğü, ekonomik dış denge amacı ile güneş enerjisini birlikte kullanarak yatırım stratejisini ortaya koyan OM olmasıdır. Model oluşturulurken, mevcut dış ekonomik dengeyi bozmadan, Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) için kar transferleri, Yurt İçi Yatırımlar (YİY) için faiz ödemeleri, GE sistemleri için ithal oranları, GE sistemleri elektrik üretim değerleri, gelecek elektrik talep projeksiyonu ve elektrik üretimindeki ithal kaynak oranları gibi parametreler temel alınarak optimizasyon modeli oluşturulmuştur. Modelin bu kıstaslar çerçevesinde, 2017-2030 döneminde yapılacak GE yatırımlarının YİY ve DYY'lerin dış ekonmik dengeye etkileri incelenmiştir. Modelin Türkiye uygulamasında dış ekonomik dengenin korunmasında GE yatırımlarının önemli bir fırsat olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Enerji kaynaklı cari açık sorunu yaşayan ekonomiler için referans olacak bir OM modeli ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Cari Açık; Optimizasyon Modeli; Güneş Enerjisi;

Many economists state that the rate of current deficit (CD) to GDP is exceeding %5 indicates that is an early alert signal of an economic crisis. In Turkey, the average of rate of current account to GDP for 2006-2016 periods is 5.18% and the same ratio is approximately 0.52% excluding energy (TCMBb, 2017). These ratios demonstrate that the main reason for current deficit in Turkey is energy imports. Therefore, renewable energy orientation is compulsory for Turkey to decrease the dependence on energy imports and to provide energy production based on low-cost national resources.In this paper, an optimization model (OM) which approaches Sun Power Energy (SPE) and current deficit parameters together and investment plans are ascertained for economies which have been through current deficit issue originated from power generation. Originality of the paper is stemmed from the OM model that ascertains investments strategy via using economic external balance and SPE together. The optimization model is devised without affecting the current external economic balance and based on parameters such as profit transfers for foreign direct investments (FDI), interest payments for domestic investments, import rates for SPE systems, power generation values of SPE systems, electricity demand projection in the future and import source rates in power generation. In this framework of constraints of the model, effects of SPE investments in 2017-2030 period on domestic and external economic balance is elaborated. The implication of Turkey application of the model is that SPE investments are a significant opportunity for external balance maintenance. An optimization model is ascertained which can be a reference for economies struggle with energy induced current deficit issue. Keywords: Current Deficit; Optimization Model; Sun Power Energy;