Kamu harcamaları ve ekonomik krizler: Peacock ve Wiseman sıçrama tezi çerçevesinde Türkiye örneği

Abstract

Türkiye ekonomisi 24 Ocak 1980 kararları sonrasında köklü değişimler yaşamıştır. Yaşanan köklü değişimler kamu sektöründe de hissedilmiştir. Bu anlamda bir maliye politikası aracı olan kamu harcamalarında meydana gelen değişimlerin incelenmesi önem arz etmektedir. Özellikle 1990 yılı sonrasında Türkiye ekonomisinin karşı karşıya kaldığı krizler birçok ekonomik dengede olduğu gibi kamu harcamalarının düzeyinin değişmesi üzerinde de etkili olmuştur. Literatürde kamu harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yönü ve kamu harcamalarının artışını değerlendiren birçok çalışma yer almaktadır. Öncü bir çalışma olarak değerlendirilen Wagner Kanunu kamu harcamalarının sürekli artacağını öne sürmektedir. Peacock ve Wiseman ise kamu harcamalarında gerçekleşen artışın olağanüstü durumlarda sıçrama göstereceği ve olağanüstü durum geçtikten sonra kamu harcamaları düzeyinin eski seviyesine dönmeyeceği üzerinde durmaktadır. Bu çalışmada Peacock-Wiseman sıçrama tezinin 1981-2015 dönemi için Türkiye ekonomisi açısından uygunluğu test edilmektedir. Bu amaçla reel kamu harcamalarının, reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'ya (Gross Domestic Product) oranlanmasıyla elde edilen zaman serisine birim kök testleri ve Bai ve Perron tarafından geliştirilen çoklu yapısal kırılma testleri (Multiple Structural Break Tests) uygulanmıştır. Yapısal kırılma testleri sonucunda söz konusu zaman serisinde 1993,1999 ve 2004 yılları olmak üzere üç adet yapısal kırılma tespit edilmiştir.Anahtar Kelimeler: Kamu Harcamaları, Ekonomik Kriz, Peacock-Wiseman Sıçrama Tezi, Zaman Serisi Analizi, Birim Kök Testi, Bai Perron Çoklu Yapısal Kırılma Testi.

After the decisions of January 24, 1980, the Turkish economy has undergone radical changes. The radical changes have also been felt in the public sector. Within this sense, it is important to examine the changes in public expenditure, which is a fiscal policy tool. Especially after 1990, as well as in many economic equibilirium the crises faced by the Turkish economy have affected the changes in the level of public expenditure. There are many studies in the literature evaluating the direction of the relationship between public expenditure and economic growth and the increase in public expenditure. The Wagner Act, which is regarded as a pioneering work, asserts that public expenditure will increase continuously. Peacock and Wiseman emphasize that the increase in public expenditre will show temporal incerase in extraordinary circumstances and that after the emergency situation, the public spending level will not return to the former level.In this study, the appropriateness of the Peacock-Wiseman Displacement hypothesis in terms of the Turkish economy for the period 1981-2015 is tested. For this purpose, Unit Root Tests obtained by proportion of real public expenditures to real Gross Domestic Product time series and Multiple Structural Break Tests developed by Bai and Perron have been applied. As a result of the Structural Break Tests, three structural breaks were detected in the time series, namely 1993, 1999 and 2004.Keywords: Public Expenditure, Economic Crisis, Peacock-Wiseman Displacement Hypothesis, Time Series Analysis, Unit Root Test, Bai Perron Multiple Structural Break Tests.