Somut olmayan kültürel mirasın taşıyıcıları: Karaman el sanatı ustaları üzerine bir inceleme
- Global styles
- Apa
- Bibtex
- Chicago Fullnote
- Help
Abstract
Karaman, eski adıyla Lârende, tarihi çok eski dönemlere kadar uzanan, Frigler, Lidyalılar, Persler, Roma ve Bizans İmparatorluğu gibi birçok medeniyete ev sahipliği yapmış önemli bir yerleşim yeridir. Türklerin Anadolu'ya girmesiyle birlikte Türk hâkimiyetine giren şehir, diğer Anadolu şehirleri gibi çeşitli gelenekleri, görenekleri ve el sanatları ile Türk kültür mozaiğinin zengin bir parçasını oluşturmaktadır.Karaman; belirli bir el sanatı kolunda ün salan şehirlerden olmasa da sıcak demircilik, kalaycılık, tenekecilik, yorgancılık, ayakkabıcılık, hatta pek çok Anadolu şehrinde günümüzde görülmeyen nalbantlık, bıçakçılık, saraçlık gibi el sanatlarının yanı sıra kündekâri, ahşap ney yapımı, ok ve yay yapımı gibi üstün beceri gerektiren ve nadir görülen el sanatlarının da sürdürüldüğü bir şehirdir. Bunun sebebi, küreselleşmenin ve sanayileşmenin şehri tam olarak etkisi altına alamayışı, şehirde eskiden beri var olan ahilik teşkilatının izlerinin günümüzde de görülmesi ve esnaf kültürünün hâlâ yaşıyor olmasıdır. Öyle ki nüfusu yaklaşık 250.000 civarında olan şehirde -an itibariyle- henüz bir alışveriş merkezi dahi bulunmamakta, halk alışverişini esnaf dükkânlarından yapmaktadır. Ancak bu durum, bu mesleklerin elli yıl sonra da var olacağının garantisini vermemektedir.Saydığımız ve üzerinde çalıştığımız el sanatlarının neredeyse hiçbirinde çırak yetişmemektedir ve bu meslekler son demlerini yaşamaktadır. Öyle ki bazı meslek gruplarının yalnızca son temsilcileri hayattadır. Bu nedenle diğer Anadolu şehirleri gibi Karaman da üzerinde çalışılması gereken ve kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarının nasıl icra edildiğine dair bilgilerin ve son temsilcilerin kayıt altına alınması önem arz eden bir şehirdir. Karaman, Lârende as it was previously known, has been a major settlement with a history dating back to antiquities, serving civilizations as various as Phrygians, Lydians, Persians, Romans and Byzantians. Following the Turkish inhabitation of Anatolia, the city came under the rule of Turks and it is an invaluable part of the the Turkish cultural mosaic with its customs, traditions, arts and crafts.While Karaman may not be synonymous with any one particular handicraft that makes a city famous, it still has practicing ironmongers, tin smiths, quilt makers, shoe smiths, and even blacksmiths, bladesmiths, saddlers—unlike the rest of much of Anatolia today. In fact, the city has practicing craftsmen of rare crafts that require superior skills such as kündekâri, the crafting of wooden decorative pieces made of interlaced small pieces of wood, wooden ney makers—a type of wind instrument, bowyers and fletchers.The survival of such crafts is mainly due to three factors: the inability of globalisation and industrialism to penetrate into the culture; the existence of Ahilik, a type of guild that protects the practice of such crafts; and traditions that keep such crafts alive today. Yet, there is no guarantee that these crafts will be in practice tomorrow. The aforementioned crafts are taking their dying breaths as there aren't enough apprentices. In fact, for some of these crafts the existing practitioner is the last one alive. For this reason, Karaman is an important city that needs to be researched and an inventory of disappearing arts and crafts and how they were performed needs to be taken.
Collections