Sultan V. Murad`ın hayatı ve kısa saltanatı (1840-1904)

Abstract

V. Murad Tanzimat şehzadesi olarak 21 Eylül 1840'ta İstanbul'da doğdu. Babası Abdülmecid geleceğin padişahı olarak gördüğü şehzadesini özenle yetiştirdi. Amcası Abdülaziz'in padişah olması ile veliahtlığa yükselen Murad, amcası ile birlikte Mısır ve Avrupa gezilerine katıldı. Liberal fikirleri Avrupa kamuoyunda tanınmasını sağladığı gibi kendisine teveccüh de kazandırdı. Anayasa ve meşrutiyet fikirleri etrafında birleşen Yeni Osmanlılar ile yakın temas kurdu. Kleanti Skalyeri marifetiyle Prodos Mason Locası'na üye oldu. Müsriflik boyutuna ulaşan harcamaları sebebiyle aşırı şekilde borçlandı. Softalar Hareketi ile önemli mevkilere gelen Erkan-ı Erbaa (ihtilal komitesi) Abdülaziz'in saltanatına son vererek V. Murad'ı Osmanlı tahtına çıkardı (30 Mayıs 1876). Hastalığı nedeniyle kılıç kuşanma töreni icra edilemedi. Doksan üç gün süren kısa hükümdarlığında yaşanan ağır olaylar (Abdülaziz'in ölümü, Çerkez Hasan Olayı) hassas kişilik yapısını derinden etkiledi. Akli dengesi yerinde olmadığından bu kısa saltanatında devleti idare edemedi. Akıl sağlığını yitirdiği gerekçesiyle Osmanlı tahtından indirildi ve yerine kardeşi II. Abdülhamid padişah oldu. Tahttan indirildikten sonra Çırağan Sarayı'na gönderilen V. Murad burada 28 yıl boyunca adeta mahpus hayatı yaşadı. Kendisine umut bağlayan kişi ve gruplar (Dörtlü Komite, Kleanti Skaliyeri- Aziz Bey Komitesi, Ali Suavi) onu Çırağan Sarayı'ndan hürriyetine ve tahtına kavuşturma amaçlı kaçırma girişiminde bulundular ancak başarı olamadılar. Sanatkâr ruhlu bestekâr bir padişah olan V. Murad, aslında amcası Abdülaziz ile kardeşi II. Abdülhamid yani kendinden önceki ve sonraki padişahlar kadar ön plana çıkamadı. Bunda adı geçen padişahların baskın yönetimi kadar V. Murad'ın hastalığı ve buna bağlı olarak kısa saltanatının rolü vardır. Çırağan ile adeta ismi özdeşleşen V. Murad 29 Ağustos 1904'te 64 yaşında şeker hastalığından vefat etti. Anahtar Kelimeler: V. Murad, Yeni Osmanlılar, Erkan-ı Erbaa, Softalar Hareketi, Sultan Abdülaziz.

Murad V Tanzimat was born in Istanbul on September 21, 1840 as his prince. His father, Abdulmecid, carefully cultivated his prince, whom he saw as the sultan of the future. Murad, who became the crown prince after his uncle Abdulaziz became a sultan, joined the trips to Egypt and Europe with his uncle. Liberal ideas helped him to be recognized in the European public, as well as giving him favor. He established close contact with the New Ottomans, united around his ideas of constitution and constitutionalism. He became a member of Prodos Masonic Lodge with the ingenuity of Kleanti Skalyeri. He was borrowed excessively due to the expenditures that reached the wastefulness. Erkan-ı Erbaa (revolution committee), who came to important positions with the Softalar Movement, ended the reign of Abdulaziz and brought Murad V to the Ottoman throne (May 30, 1876). Due to his illness, the sword-worn ceremony could not be held. Heavy events (Abdulaziz's death, Circassian Hasan Incident), which took place in the short reign of ninety-three days, deeply affected the sensitive personality structure. Since his mental balance was not in place, he could not manage the state in this short reign. He was dismissed from the Ottoman throne on the grounds that he lost his mental health and was replaced by his brother Abdulhamid II became the sultan. Murad V, who was sent to Ciragan Palace after being thrown from the throne, lived a prisoner life for 28 years. The people and groups (the Committee of Four, the Kleanti Skalier - Aziz Bey Committee, Ali Suavi) who had hoped him attempted to kidnap him from the Ciragan Palace for his liberty and throne, but they failed. Murad V, who is an artist-like composer and a sultan, was actually his uncle Abdulaziz and his brother Abdulhamid II, that is, could not stand out as much as the sultans before and after him. Murad V's disease and his short reign have a role in this, as well as the dominant rule of the sultans. Murad V, whose name was identified with Ciragan, died on August 29, 1904 at the age of 64 from diabetes.Keywords: Murad V, New Ottomans, Erkan-ı Erbaa, Softalar Movement, Sultan Abdulaziz.