Pedagojik eleştiri yöntemine göre cumhuriyet dönemi Türk resim sanatında portre geleneğinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmanın yapılmasının amacı, Cumhuriyet döneminde üretilen portre eserleri, pedagojik eleştiri yöntemi kullanarak sanat eleştirisi bağlamında incelemektir. Bu incelemenin yapılabilmesi için Türk resminin gelişim sürecinden başlanarak, Cumhuriyet döneminin 1840-1940 yılları arasındaki süreçte yer alan sanatçılarının hayat hikâyelerine değinilmiş, dahil oldukları sanat grupları ve sanat yolculukları incelenmiş, portre ve otoportrenin tanımı yapıldıktan sonra, Feldman'ın önermiş olduğu pedagojik sanat eleştirisi yönteminin ne olduğundan bahsedilmiştir. Son aşamada ise seçilen eserler pedagojik sanat eleştirisi açısından incelenmiştir. Bu incelemeler örnek niteliğinde olup, sanat eleştirisiyle ilgili yapılan tanımlamalardan, tablolardan ve konuyla ilgili bulunan soru kalıplarından yararlanılmıştır. Eleştiri disiplini kazanan bireylerin, olaylara farklı bakabilmeleri, sanat eserinin değerini araştırmaya başlamaları, bir kaynağa bağlı kalmadan bireysel yorum yapma kapasitelerinin geliştirilmesi beklenmektedir. Bu kazanımlar esnasında seçilen konu itibariyle toplumun geniş sosyokültürel yapısı, ülkenin yaşadığı sanatsal yolculuk, sanatçı ve sanat eserleri hafızasının portre bazında gelişmesi de hedeflenmiştir. Sonuç olarak pedagojik eleştiri yöntemiyle incelenmiş Cumhuriyet dönemi portre eserleri, konuyla ilgilenenlerin faydalanabileceği bir kaynak haline gelmesi amaçlanmıştır.

The aim of this research is to examine the portrait works produced in the Republican period in the context of art criticism using pedagogical criticism. While making this study, starting from the development process of Turkish painting, life stories of the artists who took part in the period between 1840-1940 of the Republican period was mentioned, the art groups and art journeys they were involved in examined, after the definition of portrait and self-portraits made, what was the pedagogical art criticism method proposed by Feldman was mentioned. In the last stage, the selected works were examined in terms of pedagogical art criticism. These examinations are exemplary and the definitions of art criticism, tables and related question patterns were used.It is expected that individuals who gain the discipline of criticism will be able to look at the events differently, begin to explore the value of the work of art, and develop their capacity to make individual interpretations without relying on a source. During these acquisitions, it was aimed to develop the sociocultural structure of the society, the artistic journey of the country, the memory of artists and works of art on a portrait basis. As a result, the portrait works of the Republican period, which were examined by pedagogical criticism method, were aimed to become a resource for those interested.