Türkiye`deki yetişkin eğitimi araştırmaları amaç, kapsam, yöntem ve eğilimler

Abstract

Bu araştırma ile Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Halk Eğitimi Bolü mü/An ab il i m Dalı/Programı ile Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Halk Eğitimi Anabilim Dalı'nda/Programı'nda yapılan yüksek lisans ve doktora çalışmalarının taranması suretiyle Türkiye'deki yetişkin eğitimi araştırmalarının amaç, kapsam ve yöntembilim bakımından bir bütün olarak gelişmişlik düzeyinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Başka bir deyişle, bu araştırma, Türkiye'deki yetişkin eğitimi araştırmalarının amaç, yöntem, kapsam ve eğilimlerini belirlemek üzere yapılmıştır. Bu belirleme için yetişkin eğitimi tezleri taranmış ve tezlerin nicel durumu, konuları, ele aldığı toplumsal kesimler, araştırma yaklaşımları, araştırma modelleri, veri toplama ve analiz biçimleri, kuram ve uygulama ilişkileri açılarından incelenmiştir. Araştırmanın evrenini, kuruluşundan bu yana, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi ve Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Halk Eğitimi Bölümlerinde/Anabilim Dallarında/Programlarında yapılan yüksek lisans ve doktora tezleri oluşturmaktadır. Araştırmada ayrıca örneklem alınmamıştır. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Halk Eğitimi Bölümü/Anabilim Dalı/Programı içerisinde kuruluşundan 2001 yılı mayıs ayına kadar, 75'i yüksek lisans, 11 'i doktora olmak üzere 86 tez çalışması yapılmıştır. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü içinde gerçekleştirilen yetişkin eğitimi araştırmalarının sayısı, 4'ü doktora, 20'si ivyüksek lisans olmak üzere toplam 24'tür. Başka bir ifade ile, bu araştırmanın çalışma evrenine 110 adet lisansüstü tez girmektedir. Yürütülen araştırmanın sonunda şu sonuçlara ulaşılmıştır: (1) Türkiye'deki yetişkin eğitimi araştırmaların nicel olarak yetersiz ve yıllara göre düzensiz bir dağılım gösterdiği saptanmıştır, (2) Araştırmaların daha çok Halk Eğitim Merkezleri (HEM) ve çeşitli kurumların yetişkin eğitimi etkinliklerini değerlendirmeye yöneldiği gözlenmiştir, (3) Araştırmalarda betimsel tarama modeline aşırı bir ilgi söz konusudur, (4) Yetişkin eğitimi araştırmaları ile ilgili olarak araştırma önceliklerini ve eğilimlerini belirleyici düzenekler bulunmamaktadır, (5) Türkiye'deki yetişkin eğitimi araştırmalarında pozitivist/ampirist/akılcı paradigmanın etkisi söz konusudur. Bu etki araştırmalarda ağırlıklı olarak nicel araştırma yöntemlerinin kullanılmasına yol açmıştır, (6) Yetişkin eğitimi araştırmalarının verileri ağırlıklı olarak betimsel istatistiksel teknikler kullanılarak analiz edilmiştir.

Main purpose of this study is to analyse adult education researches carried out in terms of M.A. and PkD. theses in Ankara University, Faculty of Educational Sciences, Department/ Chair of Adult Education and Bosphorus University, Chair/Programme of Adult Education from 197S to may 2001 from the perspectives of aims, scope, methodology and trends. For this purpose, theses carried out in the Universities above mentioned were scrutinised one by one, and then quantitiy, contents, scopes, target groups, research approaches and models, data collection and analyses techniques, and types of the theses were examined carefully. Working population of the study consists of all M.A. and PhD. theses completed in Ankara University, Faculty of Educational Sciences, Department/ Chair of Adult Education and Bosphorus University, Faculty of Education, Chair/Programme of Adult Education. From 1978 to may 2001 total 110 theses was produced. While 86 theses in terms of 75 M.A. and 1 1 Ph.D. have been completed in Ankara University, Bosphorus University has produced 24 adult education theses in terms of 4 Ph.D. and 20M.A. VIThis study has shown following facts: (1) Quantity of adult education researches in Turkey is not eneough, and the distribution of the researches in years is fluctuated, (2) Scopes and contents of the researches are mainly focused on the provision of adult education centres and other bodies, (3) Adult education researches are overwhelmingly carried out by using descriptive methods, (4) There in no coordinating and cooperating mechanisms which compile systematically and review critically existing adult education research in order to identify priorities for the future research agenda in Turkey, (5) PosMvist / Ampricist paradigms have heavily influenced adult education researches in Turkey, (6) Data in the adult education researches is analysed mainly by using descriptive statistical techniques. vn