Grup rehberliğinin lise 1. sınıf öğrencilerinin alan tercihlerinde gerçekçi davranmalarına etkisi

Abstract

IV ÖZET GRUP REHBERLİĞİNİN LİSE 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN ALAN TERCİHLERİNDE GERÇEKÇİ DAVRANMALARINA ETKİSİ Aydın, Davut Doktora, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı (Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programı) Tez Danışmanı: Prof. Dr. Uğur Öner xxii - 274 s. Bu araştırmada, grup rehberliğinin lise 1. sınıf öğrencilerinin alan tercihlerinde gerçekçi davranmalarına etkisi incelenmiştir. Araştırma, 2001-2002 eğitim-öğretim yılında Ankara Özel Ferda lisesinde öğrenim gören lise 1. sınıf öğrencileri arasından yansız olarak seçilmiş 40 denekle yürütülmüştür. Deneklerin seçimi lise 1. sınıfa kayıtlı, Öğrenci Değerlendirme Ölçeği algılanan ve gözlenen yetenek ve ilgi puanları arasındaki farkın yüksek olduğu öğrenciler arasından yapılmıştır. Bu araştırmada öntest- sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmada deney grubunun (20 denek) yanında, Hawthorne etkisini kontrol etmek için plasebo kontrol grubu (20 denek, gerçekçi alan tercihi yapma grup rehberliği programıyla ilişkisiz 8 oturumluk bir etkinlik yapılmış) kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen gerçekçi alan tercihi yapma grup rehberliği programı, ağırlıklı olarak bilişsel-davranışçı yaklaşım temel alınarak; bilgilendirmeye ve etkileşime dayalı olarak hazırlanmış bir programdır.Bu araştırmanın temel amacı grup rehberliğinin lise 1. sınıf öğrencilerinin alan tercihlerinde gerçekçi davranmalarına etkisini ortaya koymak olduğu için, araştırmanın bağımsız değişkeni yalnızca deney grubuna uygulanan programdır; bağımlı değişkenleri ise ilgi ve yetenek düzeyleridir. Gerçekçi alan tercihi yapma grup rehberliği programı beş günde bir kez, 12 grup oturumunda uygulanmıştır. Oturumlar ortalama 90 dakika sürmüştür. Deney grubuna uygulanan gerçekçi alan tercih yapma grup rehberliği programının sonlanmasından sonra, her iki gruba da sontest olarak Kuzgun tarafından geliştirilen Öğrenci Değerlendirme Ölçeği (ÖDÖ) uygulanmıştır. Araştırmanın iki temel denencesi bulunmaktadır; Araştırmanın, `gerçekçi alan tercihi yapmaya yönelik grup rehberliği uygulamasına katılan öğrencilerin, bu uygulama sonrasında kendilerini algılamalarına ilişkin ilgi ve yetenek puanlarının uygulama öncesine göre, öğretmenlerin öğrencilerine ait gözlenen ilgi ve yetenek puanlarına yaklaşacağına ilişkin denencesini test etmek için ilişkili gruplar için t-testi kullanılmıştır. Bu işlemde, grup rehberliği uygulamasına katılan öğrencilerin, uygulama öncesi kendi ilgi ve yeteneklerini algılamalarına ilişkin puanlarının, öğretmenlerin öğrencilerine ait gözlenen ilgi ve yetenek puanları ile olan farklarının uygulama sonrasındaki farklarından anlamlı bir biçimde farklılaşıp farklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmanın, `gerçekçi alan tercihi yapmaya yönelik grup rehberliği uygulamasına katılan deney grubu öğrencilerinin, uygulama sonrasında kendilerine ilişkin algıladıkları ilgi ve yetenek puanlarının öğretmenlerinin öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine ilişkin gözlenen puanlarına, kontrol grubundaki öğrencilere göre daha çok yaklaşacağına` ilişkin denencesini test etmek amacıyla da ilişkisiz gruplar için t-testi kullanılmıştır.VI Bu işlem ile, deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin kendi ilgi ve yeteneklerini algılamalarına ilişkin öntest puanları ile öğretmenlerin öğrencilerin ilgi ve yeteneklerini gözlemlerine ilişkin puanları arasındaki fark puanlarının, öğrencilerin kendilerini algılamalarına ilişkin sontest puanları ile öğretmenlerin öğrencilere ilişkin gözlenen puanları arasındaki fark puanlarından elde edilen farklara ait puanların ortalaması arasındaki farkın (farkların farkı) anlamlılığı test edilmiştir. Araştırmanın bulguları, deney grubundaki öğrencilerin deney sonrası algılanan ilgi ve yetenek puanlarının ölçüt olarak alman gözlenen ilgi ve yetenek puanlarına uygulanan grup rehberliği programının etkisiyle yaklaştığını, kontrol grubundaki öğrencilerin puanlarının ise değişmediğini göstermiştir. Bu sonuçlar, grup rehberliğinin lise 1. sınıf öğrencilerinin alan tercihlerinde gerçekçi davranmalarına etkililiğine ilişkin veriler olarak dikkate alınmış ve tartışılmıştır.

vıı SUMMARY THE EFFECTIVENESS OF A GROUP GUIDANCE PROGRAM ON THE REALISTIC FIELD CHOICE AMONGST FIRST YEAR HIGH SCHOOL STUDENTS Aydın, Davut Ph.D, Department of Psychological Services in Education (Program of Psychological Counselling and Guidance) Adviser: Uğur Öner, PhD, a Professor of Psychological Counselling and Guidance Program xxii - 274 p. In this research, the effectiveness of a group guidance program in terms of assisting first year high school students to choose realistically their study field was examined. The research was carried out with 40 pupils who were randomly selected among the first year Özel Ferda Lisesi pupils, in Ankara, during the academic year 2001-2002. Pupils who had low coherence between their perceived and teachers' observed aptitude and interest points in the Student Evaluation Scale were selected. The subjects were separated to two groups: the experimental group which attended the group guidance program and the control group which did not. Both groups were tested before the guidance program was implemented and after. In order to control the Hawthorne effect, a placebo control group (n=20) was also used as well as an experimental group (n=20). The control group met for eight sessions and carried out activities irrelevant to making realistic career choice.vm The program developed by the researcher, was mainly based on cognitive-behavioural approach with a substantial emphasis on informational and interactional techniques. The independent variable of the research was the group guidance program that was applied to the experimental group. The dependent variable of the study was students' aptitude and interest points. The program consisted of 12 sessions and it was administered every five days. Each session lasted for about 90 minutes. After the last session of the program, the student evaluation scale, which was developed by Kuzgun, was given to both the experimental and the control group members. The research put forward two main hypotheses. The first was that the pupils' perceived aptitude and interest points obtained from the student Evaluation scale in the final test would be closer to their teachers' rating than they were in the test carried out before the application of the program. In order to test this hypothesis the dependent-samples t-test was used. The second hypothesis of the research was that the experiment group members' perceived aptitude and interests score after the group guidance program which was designed to increase students realistic choice skills would be meaningfully closer to teachers observed points than the control group students' points tested for the same variables. To examine this hypothesis, the independent-group t-test was used. The results indicated that the experimental group members' score both in the aptitude and interests test become closer to their teachers rating after the group guidance program while the control group members score did not change from the first to the second application of the test. These results revealed that the twelve-session structured group guidance program was effective in helping pupils to make a realistic choice.