Sosyal kaygıyla başa çıkma grup programın üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi

Abstract

ÖZET SOSYAL KAYGIYLA BAŞA ÇIKMA GRUP PROGRAMININ ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN SOSYAL KAYGI DÜZEYLERİNE ETKİSİ Eren-Gümüş, Aynur Doktora, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı (Psikolojik Danışma ve Rehberlik Programı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Uğur Öner xii - 293 s. Bu araştırmada, sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının üniversite öğrencilerinin sosyal kaygı düzeylerine etkisi incelenmiştir. Araştırma, 2001-2002 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'nde öğrenim gören 1. sınıf öğrencilerinin arasından yansız olarak seçilmiş 39 denekle yürütülmüştür. Deneklerin seçimi Rehberlik ve Psikolojik Danışma, Zihinsel Engelliler Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programlarına kayıtlı, sosyal kaygı düzeyi yüksek öğrenciler arasından yapılmıştır. Bu araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu desen kullanılmıştır. Araştırmada deney grubunun (13 denek) yanında, zamanın etkisini kontrol etmek için bekleme listesi kontrol grubu (13 denek, hiçbir etkinlik yapılmamış) ve Hawthorne etkisini kontrol etmek için plasebo kontrol grubu (13 denek, sosyal kaygıyla ilişkisiz 8 oturumluk bir etkinlik yapılmış) olmak üzere iki kontrol grubu kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen sosyal kaygıyla başa çıkma grup programı, ağırlıklı olarak bilişsel-davranışçı yaklaşım temel alınarak;sağaltıma-iyileştirmeye, bilgilendirmeye ve etkileşime dayalı olarak hazırlanmış bir paket programdır. Bu araştırmanın temel amacı sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının sosyal kaygı düzeyini azaltmadaki etkisini ortaya koymak olduğu için, araştırmanın bağımsız değişkeni sadece deney grubuna uygulanan programdır; bağımlı değişkeni ise, öğrencilerin sosyal kaygı düzeyleridir. Sosyal kaygıyla başa çıkma grup programı haftada bir kez, 13 grup oturumunda uygulanmıştır. Oturumlar ortalama 2 saat sürmüştür. Deney grubuna uygulanan sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının sonlanmasından sonra, her üç gruba da sontest olarak Liebowitz tarafından geliştirilen ve araştırmacı tarafından uyarlaması yapılan Sosyal Durumlarda Kendini Değerlendirme Envanteri (SDKDE) uygulanmıştır. Grupların sosyal kaygı düzeyleri arasında anlamlı fark olup olmadığını test etmek için tek faktör üzerinde tekrarlanmış ölçümler için iki faktörlü varyans analizi (3X2 ANOVA) kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları, deney ve kontrol grubundaki deneklerin sosyal kaygı düzeylerinde, denemelere bağlı olarak 0.001 düzeyinde faklılık olduğunu ve deney grubundaki öğrencilerin sosyal kaygı düzeylerinde gözlenen azalma yönündeki önemli farklılığın da uygulanan sosyal kaygıyla başa çıkma grup programından kaynaklandığını göstermiştir. Sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının sosyal kaygı düzeyini azaltıcı etkisinin uzun süreli olup olmadığını sınamak için deney grubunun sontest puanları ile 3,5 ay sonra deney grubuna yapılan izleme (follow-up) testi puanları arasındaki farklar karşılaştırılmıştır. Verilerin analizinde ilişkili örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Sonuçlar, sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının olumlu etkisinin 0.05 düzeyinde artarak devam ettiğini göstermiştir. Bu sonuçlar, sosyal kaygıyla başa çıkma grup programının kullanışlılığına ve etkililiğine ilişkin yeterli kanıtlar olarak dikkate alınmış ve tartışılmıştır.

VI SUMMARY THE EFFECT OF THE GROUP PROGRAM OF COPING WITH SOCIAL ANXIETY UPON SOCIAL ANXIETY LEVEL OF UNIVERSTY STUDENTS Eren-Gümüş, Aynur PhD, Department of Psychological Services in Education (Program of Psychological Counseling and Guidance) Adviser: Uğur Öner, PhD, a Proffessor of Psychological Counseling and Guidance Program xii-293p. In this research the effect of The Group Program of Coping with Social Anxiety upon social anxiety level of universty students was examined. The research was carried out with a sample of 39 students, randomly selected from freshmen whose social anxiety levels was high and have been studied at Ankara University, Educational Sciences Faculty, Guidance and Psychological Counseling, Mental Handicaped Teacher's Degree, Elementary Teacher's Degree, Social Studies Teacher's Degree programs, in 2001-2002 academic year. The research is pretest-posttest with controlled group, split-plot design. In the reaearch, besides experimental group (13 samples) two control groups were carried out: to take control time effects wait list control group (13 samples, no activity) and to take control Hawthorne effects plasebo control group (13 samples, a 8 group sessions activity which unrelated social anxiety). The Group Program of Coping with Social Anxiety was developed by the researcher. The program designed as a remedial, didactic and encounter package program is based on weightily a cognitive-behavioral approach.vıı Since the main purpose of this research was to test effect of The Group Program of Coping with Social Anxiety, independent variable of the research is the program which was performed only experimental; dependent variable of the research is social anxiety level of students. The Group Program of Coping with Social Anxiety was carried out in 1 3 group sessions once a week and the group sessions was approximately two hours long. After experimental operation, social anxiety levels of three groups were measured by Inventory of Self-Evaluation in Social Stiuations (SDKDE) which was developed by Liebowitz (Liebowitz Social Anxiety Scale) and adapted by the researcher. Comparing pretest and posttest measures of social anxiety level across three groups, the data analysis used was analysis of 2X3 factorial variance (ANOVA) for repeated measures. The findings of the research showed that at the social anxiety levels of experimental group's samples reduced at significant level (p<0.001) across control groups and this reducing happened because of The Group Program of Coping with Social Anxiety. In order to test the program's reducing effect at social anxiety level is long lasting, compared differences between experimental group's posttest scores and follow-up test (at a 3,5 mounth) scores. The data analyzed by paired samples t-test and the result showed that the program's effect of anxiety reducing has increasingly continued at significant level (p<0.05). The results have been took into consideration and discussed as sufficient supports for usefulness and effectiveness of The Group Program of Coping with Social Anxiety.