Bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojik danışmanın yalnızlık ve fonksiyonel olmayan tutumlar üzerine etkisi

Abstract

ÖZETBu araştırmanın amacı, bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımına dayalıgrupla psikolojik danışma yaşantısının, üniversite öğrencilerinin yaşadığıyalnızlık ve sahip oldukları fonksiyonel olmayan tutumlarının düzeyiniazaltmadaki etkililiğini belirlemektir.Araştırmaya katılacak denekleri belirlemek amacıyla, AnkaraÜniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesinin Psikolojik danışmanlık ve Rehberlikprogramına ve Sınıf Öğretmenliği programına 2000-2001 eğitim dönemindedevam eden öğrencilere UCLA Yalnızlık Ölçeği ve Fonksiyonel OlmayanTutumlar Ölçeği (FOTÖ-A) uygulanmıştır. Her iki ölçeğin ön-testölçümlerinden elde edilen aritmetik ortalamanın 0.5 üzerinde puan alanöğrenciler arasından tesadüfi yolla seçilen denekler deney, plasebo vekontrol gruplarından birisine yine seçkisiz olarak atanmıştır. Gruplaroluşturulduktan sonra, deney grubu ile her biri yaklaşık 90 dk. süren, 12oturumdan oluşan bilişsel-davranışçı yaklaşıma dayalı grupla psikolojikdanışma uygulaması yürütülmüştür. Plasebo grubu ile terapötik etkisiolmayan etkinlikler içeren, 12 oturumdan oluşan bir uygulamagerçekleştirilmiştir. Kontrol grubunda bulunan deneklere ise hiçbir işlemuygulanmamıştır.Deneysel işlemin ve plasebo uygulamasının hemen bitiminde tümgruplara UCLA Yalnızlık Ölçeği ve FOTÖ-A son-test ölçümü için tekraruygulanmıştır. Deneysel işlemin etkisinin kalıcılığını belirlemek amacıyla,deneysel işlemin sona ermesinden sonra geçen 3 ay sonrasında aynı ölçmearaçları tüm gruplara izleme ölçümü olarak uygulanmıştır. Son-test ve izlemeölçümlerinden elde edilen verilerin analizinde 3x3 çift yönlü varyans analizi(ANOVA) uygulanmıştır. Anlamlılık düzeyi olarak .05 alınmıştır.viSPPS (10.00) ortamında yapılan analizler sonucunda, deneygrubunda bulunan deneklerin son-test ölçümlerinden elde ettikleri yalnızlıkpuanları ile plasebo grubunda bulunan deneklerin son-test ölçümlerindenelde ettikleri yalnızlık puanları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Aynıbulgu izleme ölçümlerinde de elde edilmiştir. Bununla birlikte, deneygrubunun son-test ölçümlerinden aldıkları yalnızlık puanları ile kontrolgrubunun son-test ölçümlerinden aldıkları yalnızlık puanları arasında anlamlıdüzeyde bir fark bulunmuştur. Bu farkın izleme ölçümlerinde de devam ettiğigörülmüştür. Ayrıca, deney grubunun ön-test yalnızlık puanları ile son-testyalnızlık puanları arasında, ön-test yalnızlık puanları ile izleme ölçümüpuanları arasında ve son-test yalnızlık puanları ile izleme ölçümü puanlarıarasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmuştur. Deney grubunun FOTÖ ön-test ölçümlerinden aldıkları puanlar ile FOTÖ son-test ölçümlerinden aldıklarıpuanlar arasında ve FOTÖ ön-test ölçümlerinde aldıkları puanlar ile FOTÖizleme ölçümlerinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir farkın olduğubulunmuştur. Daha da önemlisi, deney grubunda bulunan deneklerin FOTÖson-test ölçümlerinden elde ettikleri puanlar ile plasebo grubunda ve kontrolgrubunda bulunan deneklerin FOTÖ son-test ölçümlerinden elde ettikleripuanlar arasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmuştur. Bu anlamlı farkınizleme ölçümlerinde de devam ettiği görülmüştür.Elde edilen bulgular ışığında araştırmadan elde edilen sonuçlartartışılmış ve alanda çalışanlara ve gelecekteki araştırmalara yön verebilecekönerilerde bulunulmuşturvii

ABSTRACTThe objective of this study is to investigate the effectiveness of groupcounseling experience, based on cognitive-behavioral approach, upondecreasing the level of loneliness and the level of dysfunctional attitudes ofuniversity students.In order to determine the subjects of the study, the UCLA LonelinessScale and the Dysfunctional Attitudes Scale (DAS-A) were given to universitystudents, attending to Counseling and Guidance Program and PrimarySchool Teaching Program in the department of Educational Sciences atAnkara University during the period of 2000-2001 by the researcher.Students, scored 0.5 standard deviation above of the arithmetic mean onboth scales, were randomly assigned to one of the groups, called asexperimental group, placebo group and control group respectively. A 12-session group counseling experience, based on cognitive-behavioralapproach, was run with the experimental group. Each session lasted around90-minutes. Whereas a 12-session placebo activity was given to subjects inthe placebo group, no treatment was applied to subjects in the control group.Following the completion of the group sessions, the UCLA LonelinessScale and the Dysfunctional Attitudes Scale were given to the subjects ineach group for post-test measures. In order to determine the lasting effects ofthe experimental treatment, both scales were reapplied to subjects in eachgroup as a follow-up test after 3-month interval. For the statistical analysesof the data, the two-way ANOVA (3x3) was employed. The findings wereevaluated at 0.5 significance level.In accordance with the statistical analyses, performed through SPSS(10.00), there was no significant difference between the post-test lonelinessscores of the experimental group and the placebo group. There was again noviiisignificant difference between the loneliness scores of these two groupsobtained from follow-up test. However, a significant difference was foundbetween the post-test loneliness scores of the experimental group and thecontrol group. The same finding was obtained for these groups for follow-upresults. Yet, there was a significant difference between the pre-test lonelinessscores and the post-test scores of the control group. There was also asignificant difference between the post-test loneliness scores of the placebogroup and the control group. Same finding was replicated for these groups atfollow-up results. Concerning to the scores, subjects obtained from theDysfunctional Attitudes Scale (DAS), there was a significant differencebetween the experimental group and placebo group and control group at bothpost-test and follow-up results. Furthermore, a significant difference wasattained between the pre-test DAS scores and the post-test DAS scores ofthe control group. There was again a significant difference between the pre-test DAS scores and the follow-up scores of the control group.Under the lights of the research findings, discussion upon the resultswas performed and some suggestions were offered to practitioners in thefield and for future research.ix