Reşat Nuri Güntekin ve Fakir Baykurt`un romanlarında öğretmen

Abstract

ÖZET REŞAT NURİ GÜNTEKİN VE FAKİR BAYKURT'UN ROMANLARINDA ÖĞRETMEN ALTUNYA, Hüseyin Yüksek Lisans, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programları ve Öğretim / Güzel Sanatlar Eğitimi Programı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Cahit KAVCAR Şubat 2004, xi+1 81 sayfa Bu çalışmada, öğretmen yazarlardan Reşat Nuri Güntekin ile Fakir Bay- kurt'u, romanlarında öğretmene yükledikleri görevler bakımından değerlendirmek amaçlanmıştır. Literatür taraması niteliğinde olan araştırmada, söz konusu yazarların sekiz romanı (Gizli El, Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak, Kan Davası; Onuncu Köy, Kap lumbağalar, Yayla) incelenmiştir. Ele alınan romanlar, zaman olarak, yaklaşık 1900-1975 yıllarını kapsamak tadır. Bu dönem, Türkiye tarihi bakımından, İkinci Meşrutiyet ile Cumhuriyet'in ilk elli yılına denk düşmektedir. Araştırmada, bu durum göz önünde tutulmuştur. Araştırmayı tarihsel verile re yaslandırabilmek amacıyla, öncelikle, sözü edilen dönemlerde öğretmenlik mesleğinden ne anlaşıldığı, öğretmenden ne beklendiği, tanıklara dayanılarak saptanmıştır. Arkasından, seçilen romanlardaki öğretmenler; yetişme, eğitim yö neticileriyle ilişkiler, eğitim-öğretim etkinlikleri ve okul dışı etkinlikler (topluma hiz met) yönünden incelenmiştir. Öğretmenlerin, bu etkinliklerde ne derecede başa rılı olduğu da gösterilmeye çalışılmıştır. Bu incelemede, yazarlardan özellikle Fakir Baykurt'un, öğretmene, okul içi görevlerden çok, okul dışı görevler yüklediği anlaşılmıştır. İki yazara göre de, öğ retmenlik eğitimi alarak yetişen öğretmenler, genellikle daha başarılı görev yap mıştır. Ancak öğretmenlerin, gerek eğitim yöneticilerince gerek öteki yetkililerce, genellikle desteklenmediği, yalnız bırakıldığı; görev yaparken, etkili yerel güçler ce ve çeşitli yollarla engellendiği görülmüştür. Bu yüzden, romanlardaki öğret menler, iş güvencesi ve hatta can güvenliği olmayan kişiler olarak yansıtılmıştır.

ABSTRACT `TEACHER` IN THE NOVELS OF REŞAT NURİ GÜNTEKİN AND FAKİR BAYKURT ALTUNYA, Hüseyin Yüksek Lisans, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Programlan ve Öğretim / Güzel Sanatlar Eğitimi Programı Tez Danışmanı: Prof. Dr. Cahit KAVCAR Şubat 2004, xi+181 sayfa The purpose of this study is to assess novelists -also teachers- Reşat Nuri Güntekin and Fakir Baykurt from the aspect of duties they have attributed to te achers. Eight novels (Gizli El, Çalıkuşu, Yeşil Gece, Acımak, Kan Davası, Onuncu Köy, Kaplumbağalar, Yayla) by these writers have been reviewed as part of this study, in the form of a literature survey. The reviewed novels roughly cover the time period between 1 900&1 975. This corresponds to The Second Constitutional Period and first 50 years of the Republic in Turkish History. During the survey this has been taken into account. In order to have firm his torical grounds, firstly, the meaning of the profession of teaching and expecta tions from a teacher in the period have been documented, based on interviews with witnesses. Secondly, teachers in the selected novels have been evaluated with respect to upbringing, education received, relationship with supervisors and extra-curricular activities (social services). The aim was to show the degree of te achers' success in these activities. This survey has revealed that Fakir Baykurt especially had attributed to te achers more extra-curricular activities than teaching activities per se. Both aut hors agree, that, those teachers who have received teaching education have in general been more successful in their duties. However, it has been observed that teachers have not been supported neit her by supervisors nor by local notables and have often been obstructed by various means. Therefore the teachers in the novels are depicted as people wit hout job security and even without security of their own person. VI