Pozitif düşünmeye dayalı grup eğitimi programının annelerin benlik algısı, eşlerine ve çocuklarına yönelik tutumları ile kendini denetleme becerisi ve otomatik düşünceleri üzerinde etkisi

Abstract

ÖZETPOZİTİF DÜŞÜNMEYE DAYALI GRUP EĞİTİMİ PROGRAMININANNELERİN BENLİK ALGISI, EŞLERİNE VE ÇOCUKLARINA YÖNELİKTUTUMLARI İLE KENDİNİ DENETLEME BECERİSİ VE OTOMATİKDÜŞÜNCELERİ ÜZERİNDE ETKİSİÖğretir, A.DilekDoktora, Eğitim Bilimleri Ana Bilim DalıEğitim Psikolojisi ProgramıTez Danışmanı: Prof. Dr. Belka ÖzdoğanAnkara, 2004-190 sayfaBu çalışmada, ?Pozitif Düşünmeye Dayalı Grup Eğitim Programının?,annelerin olumlu düşünme düzeylerini artırmada çocuğuna ve eşine karşıolumlu tutum geliştirmesine etkisi incelenmiştir.Bu araştırmada, annelerin pozitif düşünme becerilerini geliştirmesineyönelik eğitim programı hazırlayarak, bu programın etkinliğini belirlemeyiamaçlayan, deney-kontrol gruplu, ön-test ve son-test ve izleme ölçümlüdeneysel bir desen kullanılmıştır.Araştırmada üç deney, diğeri kontrol grubu olmak üzere iki ayrı grupbulunmaktadır. Bu çalışma Ankara ili merkezinde yaşayan, evli, 9-15 yaşarası çocuğu olan lise, üniversite ve lisans üstü eğitim mezunu annelerleyapılmıştır. Araştırmanın deney ve kontrol grubundaki denekler, çeşitlikurumlara verilen duyurular aracılığıyla sağlanmıştır. Gönüllü olan annelerdeney ve kontrol grubunu oluşturmuştur.Bu araştırmada annelere pozitif düşünceyi güçlendirecek, olumsuzdurumlarla baş etmede, bilgi, beceri ve farkındalık kazanmalarına yardımcıivolabilecek yaşantılar geçirmelerini sağlayacak bilişsel ve insancıl yaklaşımlı,sağaltım (iyileştirme), etkileşim ve yaşantıya dayalı bir grup programıgeliştirilmiştir. Bu amaçla geliştirilen ?Pozitif Düşünmeye Dayalı Grup EğitimProgramının? annelerin olumlu davranışlarının sayısını artırmada, olumsuzdavranışlarının sayısını azaltmada etkili olup olmadığını deneysel olarak testedilmiştir.Araştırmacı tarafından annelere yönelik hazırlanan ?PozitifDüşünmeye Dayalı Grup Eğitim Programı? 8 Aralık 2003'de başlatılmıştır. Öntest ve Son test ve izleme Ölçümlerinde Hamel Anne Tutum Testi, GiessenTesti, Rosenbaum'un Öğrenilmiş Güçlülük Ölçeği, Otomatik Düşünce Testi,Evlilik Yaşam Ölçeği, Evlilik Yaşam Anketi ve Kişisel Bilgi Formuuygulanmıştır.Deney grubu 10'ar kişilik 3 gruptan oluşmaktadır. Gruplar rastlantısalolarak seçilen 30 deney ve 30 kontrol olmak üzere toplam 60 kişidir. Her gruphafta da bir kez 1-1,5 saat olmak üzere 12 hafta toplanmıştır. İlk oturumdaprogramın amacı, grup kuralları, beklentiler konuşulmuş ve ön testleruygulanmıştır. Son oturumda bu programın kendilerine olumlu veya olumsuztüm katkılarını sözel olarak ifade etmeleri istenmiş ve son testleruygulanmıştır. Uygulamanın bitiminden on iki hafta sonra yine aynı ölçeklerizleme ölçümü olarak deneklere yeniden verilmiştir.Deney grubundaki annelere ?pozitif düşünme becerisini? geliştirmeprogramı uygulanırken, kontrol grubundaki annelere ayda bir defa 1-1,5 saatarasında süren, toplam üç kez ?pozitif düşünme becerisini? geliştirmeprogramı ile ilgisi olmayan ?yeterli ve dengeli beslenmeyi? içeren görüşmeleraraştırmacı tarafından yapılmıştır.Araştırma sonunda ön test - son test ve son test - izleme ölçümlerindetest puanları üzerinde deney ve kontrol grupları arasında anlamlı fark olupolmadığını belirlemek için Paired Samples T- testi analizi uygulanmıştır.Araştırma sonuçlarına göre, pozitif düşünmeye dayalı grup eğitimprogramına katılan annelerin çocuklarına gösterdikleri davranışlarının,otoriter ve tutarsız tutumdan uzaklaştığı, demokratik ve koruyucu tutumayaklaştığı belirlenmiştir. Programa katılan annelerin benlik algıları, kendinivdenetleme becerileri ve otomatik düşünceleri incelendiğinde, (çalışmadanelde edilen bulgulara göre) programa katılmadan önce kontrolsüz, sosyalolmayan, depresif, stresle başa çıkma stratejileri düşük, kendini denetlemebecerisi düşük ve ön yargılı iken programa katıldıktan sonra eskisine oranladaha kontrollü, daha sosyal, daha korkusuz, daha bağımsız, stresle başaçıkma stratejileri ve kendini denetleme becerisi daha yüksek, olaylara karşıdaha az ön yargılı bireyler oldukları belirlenmiştir.Sadece Bağımlı-Bağımsızalt boyutu incelendiğinde deney ve kontrol grubu arasında anlamlı bir farklılıkbulunamamıştır. Programın annelerin kendine güvenini artırarak onlarıolumlu yönde geliştirdiği belirlenmiştir. Ayrıca, annelerin evlilik doyumunubelirgin ölçüde artırdığı ve problemleri farklı yollarla çözebildiklerigörülmektedir.İzleme ölçümlerinden elde edilen sonuçlara göre, deneysel işleminyani ?Pozitif Düşünmeye Dayalı Grup Eğitim Programının? etkisinin aradangeçen zamana bağlı olmadığı, uzun süreli(3 ay) olduğu anlaşılmıştır.Araştırmada izleme ölçümlerinde uygulanan ölçek ve testlerinbazılarının alt boyutunda ki farkın anlamlı olduğu görülmektedir. Fakat bu farkincelendiğinde pozitif düşünce eğitimine katılan annelerin, katılmayanannelere göre olumlu davranışlarının daha da artığı belirlenmiştir.Sonuç olarak uygulanan ?Pozitif Düşünmeye Dayalı Grup EğitimProgramının? annelerin olumlu davranışlarının sayısını artırmada, olumsuzdavranışlarının sayısını azaltmada etkili olduğu ve bu etkinin aradan geçensüreden bağımsız uzun süreli olduğu anlaşılmaktadır.Elde edilen tüm bu bulgular bilimsel kaynaklar ışığında yorumlanaraktartışılmış ve bazı öneriler yapılmıştır.vi

SUMMARYTHE EFFECT OF GROUP TRAINING PROGRAM BASED ON POSITIVETHINKING UPON MOTHERS? PERCEPTİON OF EGO, ATTİTUDESTOWARD THEIR CHILDREN, SPOUSES ABILITY OF SELF-CONTROLAND AUTOMATİC THOUGHTSÖğretir, A.DilekPhD. Department of Training Sciences(Training Psychology Program)Adviser: Belka ÖzdoğanAnkara, 2004- 190 pagesIn this study, the effect of ?The Group Training Program Based onPositive Thinking? upon the improvement of mothers? level of positive thinkingtoward their child and husband was examined.With this research, an experimental design, aiming at increasing theefficiency of the program, with a test control group, a pre-test, a final-test andfollow up assessment was used by preparing an training program targetingthe improvement of mothers? positive thinking skills.There were two separate groups, three were test groups, and anotherwas a control group. This study was applied on the mothers living in Ankaracity centre, married, having a child between the ages of 9 and 15, andgraduated from a high school, a university or an MA program. The testerstaking places in the test or control group were formed through theadvertisements given to several institutions. Volunteered mothers comprisedthe test and control groups.In this research, a group program with a cognitive and humanistapproach, and depending on therapy, interaction and life, was improved inviiorder to empower the positive thinking of mothers, provide them with a life tohelp gain knowledge, skill and awareness in overcoming negative situations.Whether ?The Group Training Program Based on Positive Thinking?, whichwas developed in this purpose, would be effective on increasing the numbersof positive behaviours and decreasing the numbers of negative behaviours ofmothers was tested.Prepared for the mothers by the researcher, ?The Group TrainingProgram Based on Positive Thinking? was started on 8th December, 2003.Hamel?s Mother Attitude Test, Giessen Test, Rosenbaum?s Learned DifficultyScale, Automatic Thought Scale, Marriage Life Scale and Marriage LifeQuestionnaire were applied in the assessments of pre-test, final-test andfollow up tests.Test group was comprised of three groups with 10 persons. Thegroups were composed of 30 persons in test and 30 persons in control and60 in total, chosen randomly. Each group came together 12 weeks, being 1or 1,5 hours each week. In the first meeting, the purpose of the program, therules of group and expectations were discussed and pre-tests were applied.In the last assembly, they were asked to state all the positive and negativecontributions to themselves verbally and the final tests were applied as well.12 weeks after the applications were ended, the same scales were given tothe testers as follow up scales.While the program of improving ?positive thinking skill? was beingapplied to the mothers in test group, interviews including ?adequate andbalanced nutrition? not related with the program of improving ?positivethinking skill? were done with the mothers in the control group, lasting 1 or 1,5hour a month, three times in total.At the end of the research, an analysis of Paired Samples T-Test wasapplied in order to determine whether there was a meaningful differencebetween the test and control groups through the test points in the pre-testand final-test and final-test and follow up assessments.According to the results; when the behaviours of the mothersparticipating into the group education program based on positive thinkingviiiover their children were examined, it was determined that they were awayfrom authoritative and inconsistent attitude and tended to a democratic andprotective one. As the characteristics of personality and perceptions ofpersonality of mothers were examined, it was also determined that while theywere uncontrolled, unsocial, depressive, having a low strategy to overcomestress, and a low level of self supervising before attending to the program,they became controlled, social, hypo manic individuals, having a highstrategy to overcome stress and a high level of self supervising and havingno prejudice towards the events after the participation into the program. Ameaningful difference was not observed between the test and control groupswhen Dependent-Independent sub dimension was examined alone. In short,it was determined that program enhanced mothers? self-confidence anddeveloped it positively. In addition, it was observed that they increased theirsatisfaction in marriage in a certain level and they could solve their problemsin various ways.According to the results obtained from the follow up assessments, itwas decided that the effect of experimental process, that is The GroupTraining Program Based on Positive Thinking was not related to the timepassing but a long lasting one.In the study, it was seen that the difference was meaningful in the subdimensions of some of the scales and tests applied in the follow upassessments. But when this difference was examined, it was determined thatmothers participating into the positive thinking training developed positivebehaviours compared to those who did not participate.As a consequence, it was understood that the applied The GroupTraining Program Based on Positive Thinking was effective on the increaseof the numbers of mothers? positive behaviours and the decrease of negativebehaviours, and this effect was independent of the time passing and it waslong lasting.The findings of the research were interpreted and discussed in thelight of the literature and some suggestions were made.ix