Ergenlik ve genç yetişkinlik döneminde romantik yakınlığı başlatmada algılanan kontrol

Abstract

ÖZETERGENLİK VE GENÇ YETİŞKİNŞLİK DÖNEMİNDE ROMANTİK YAKINLIĞIBAŞLATMADA ALGILANAN KONTROLEryılmaz, AliYüksek Lisans, Eğitim Bilimleri BölümüTez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Müge ArtarEylül 2004, 97 + xv SayfaBu araştırma, romantik yakınlığı başlatmada algılanan kontrolünergenlik ve genç yetişkinlik dönemlerine göre incelenmesi amacıylayapılmıştır. Araştırmada, romantik yakınlığı başlatmada algılanan kontrolölçekleri toplam puanlarının ve alt boyutlarının cinsiyete ve yaşa göre anlamlıfarklılık gösterip göstermediği ve kontrol inançlarını yordayan faktörlerin nelerolduğu belirlenmiştir. Araştırma grubunu, Ankara Büyükşehir Belediyesisınırları içerisinde yer alan Çankaya İlçesine bağlı Kurtuluş Lisesi, CumhuriyetLisesi, Sokulu Mehmet Paşa Lisesi, Atatürk Lisesi ve Ayrancı Ticaret MeslekLisesi son sınıf öğrencilerinden oluşan 280 ergen ile Ankara ÜniversitesiEğitim Bilimleri Enstitüsü tezsiz yüksek lisans öğrencilerinden oluşan toplam186 genç yetişkin oluşturmuştur. Araştırma grubuna araştırmacı tarafındangeliştirilen ? Romantik Yakınlığı Başlatmada Algılanan Kontrol? ölçekleriuygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 10.5 programı ile çözümlenmiştir.Kontrol inançları yordayıcılarını belirlemek amacıyla aşamalı regresyon analizi(step-wise regression) yöntemi kullanılmıştır.ivRomantik yakınlığı başlatmada algılanan kontrol ölçekleri faktör ve toplampuanlarının cinsiyet ve yaşa göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği 2*2MANOVA yöntemiyle analiz edilmiştir.Araştırmada, Sözel (Yakınlık) Tepki, Davranışsal (Yakınlık)Tepki, EspriliOlma ve Karşılıklı Yakınlığın ergen kontrol inançlarını yordayan önemlifaktörler olduğu; Romantik İlişkiyi Neyin Başlattığını Bilme, Özbilgi ve FizikselYakınlığın ise genç yetişkin kontrol inançlarını yordayan önemli faktörler olduğubulunmuştur.Araştırma bulgularına göre, göre erkek ergenlerin kadınlara göre ölçektoplam puanı ve kontrol inançları, sözel yakınlık, karşılıklı yakınlık, davranışsalyakınlık, esprili olma boyutlarında daha olumlu puanlara sahip olduklarıgörülmüştür. Bununla beraber ergenler için romantik yakınlığı başlatmadakialgılanan kontrol üzerinde yaşın etkisi, yaş ve cinsiyetin ortak etkisi anlamlıbulunmamıştır. Özetle ergenler için, romantik yakınlığı başlatmadaki algılanankontrol üzerinde cinsiyet önemli bir faktördür.Araştırma sonucuna göre erkek genç yetişkinlerin, kadınlara oranla ölçektoplam puanı ile sözel yakınlık ve fiziksel yakınlık boyutlarında daha olumlupuanlara sahip oldukları görülmüştür. Öte yandan, her iki cinsiyet açısından 25yaş diliminde bulunan genç yetişkinlerin 22 yaş diliminde bulunan gençyetişkinlere oranla ölçek toplam puanı ile kontrol inançları boyutunda dahaolumlu puanlara sahip oldukları görülmüştür. Ayrıca genç yetişkinler içinromantik yakınlığı başlatmada algılanan kontrol ölçeği toplam ve faktör puanlarıüzerinde cinsiyet ve yaşın ortak etkisinin bulunmadığı belirlenmiştir.Ergenlerden farklı olarak, genç yetişkinler için romantik yakınlığıbaşlatmadaki algılanan kontrol üzerinde yaş önemli bir faktör olmuştur.vErgen ve genç yetişkin kontrol inançları yordayıcılarının birbirinden farklıolduğu bulunmuştur. Bu farklılığa bakarak ergenlerin romantik ilişkinin niteliğinikeşfetme sürecini yaşadıkları ve genç yetişkinlerin ise keşfetme sürecinitamamlayarak romantik ilişkilere yöneldikleri düşünülmüştür.Araştırmada literatür ışığında elde edilen bulgular tartışılmış ve birtakımönerilerde bulunulmuştur.vi

SUMMARYTHE PERCEİVED CONTROL IN STRATING ROMANTIC INTIMACY ATADOLESCENCE AND YOUNG ADULTHOOD STAGESEryılmaz, AliMaster of Arts, Department of Educational SciencesThesis Supervisor: Assist. Prof. Dr. Müge ArtarSeptember 2004, 97 + xv pagesThis study aims to investigate perceived control in starting intimacy atadolescence and young adulthood stages. İn the study, what factors predictthe control beliefs are determined. The sample included 280 adolescents whowere enrolled 11?th grades in the following high schools located in theadministrative district of Ankara Municipality: Kurtuluş High School, SokuluMehmet Paşa High School, Atatürk High School and Ayrancı CommericialVocational High School in Çankaya, and 186 young adults who were masterof art students in Department of Education Sciences in Ankara University. Theinvestigator collected data by using ? The Perceived Control in StartingRomantic İntimacy Scales?. These scales were developed by the investigatorThe reliabilty and validity of these scales were computed using by SPSS 10.5for Windows, and the results were found to be satisfactory. What factorspredict the control beliefs are determined by using Stepwise RegressionAnalysis, and whether the perceived control in starting romantic intimacyscales? factors and total points? show signifciant difference according to sexand age is analized by Mulliveriate Manova Method.viiAccording to research findings it has been found that; adolescentshave higher points on scales total point and control beliefs, verbal intimacy,mutual intimacy, behavioural intimacy, sens of humour factors. Foradolescents, ıt has been seen that age is not significant factor and, sex and agehave no comman effect on the perceived control in starting romantic intimacy.To sum up, for adolescents sex is a significant factor on perceived control instarting romantic intimacy.According to research findings it has been found that; young maleadults have higher points on scale total point with verbal initmacy andphysical intimacy factors in proportion to young female adults. On the otherhand, it has been seen that for both sexes young adults at 25 age have higherpoints on scale total point with control beliefs factor in proportion to youngadult female .It has been found that sex and age have no common effect on theperceived control in starting romantic intimacy for young adults. To sum up,age is a significant factor for young adults on the perceived control instrarting romantic intimacy, controry to adolescents.This research shows that, Verbal (İntimacy) Response, Behavioral(İntimacy) Response, Sense of Humour and Mutual Interaction are significantpredictors of adolescent control beliefs, and Knowing What Starts TheRomantic Relationships, Self-Knowledge and Physical Intimacy are importantpredictiors of young adult control beliefs.viiiAs a result of the research:Adolescent and young adult control beliefs are seen to be differentfrom each other. In the light of this difference, it is concluded that adolescentsexperience the process of realizing the quality of romantic intimacy, whileyoung adults, completing this process, - one step forward- go twords romanticintimacy.In the light of literature, the results were discussed and somesuggestions were made.ix