Ergenlikte kimlik statülerinin bağlanma stilleri, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından incelenmesi

Abstract

Ergenlik, Erikson'un psikososyal gelişim kuramında kimlik yapılarınınoluşturulduğu dönem olarak belirlenmiştir. Hem Erikson'un psikososyal gelişimkuramına, hem de Bowlby'nin Bağlanma kuramına baktığımızda iki kuramcıdagelişimsel açıdan yaşamın ilk dönemlerini önemli görmüşlerdir .Erikson yaşamın ilk dönemini temel güvene karşı güvensizlik olarakbelirlemiştir. Bu dönemde bakıcının çocuğa karşı tepkileri tutarlı olursa çocuk temelbir güven oluşturacaktır. Benzer şekilde Bowlby de yaşamın ilk dönemindebakıcıların davranışlarının bebekte güvenli veya güvensiz bağlanmanın oluşmasınısağlayacağını belirtmiştirBağlanma kuramına göre bağlanma ve keşfetme birbiriyle bağlantılıdır.Kimlik oluşturma sürecinde de temel etkinlik bireyin yeni roller denemesi yanikeşif etkinliğini ortaya koymasıdır. Bu yönleriyle kimlik ve bağlanma birbiriyleyakından ilişkili görünmektedir .Bu çalışmada Türkiye'deki ergenlerin kimlikstatüleri ve bağlanma stilleri, Psikososyal Gelişim Kuramı ve Bağlanma Kuramıçerçevesinde ele alınmıştır. Bu araştırmada kimlik statülerinin bağlanma stillerinegöre farklılaşıp farklılaşmadığı, kimlik statülerinin ve bağlanma stillerinincinsiyete göre ve lisede, üniversitede öğrenci olmaya göre farklılaşıpfarklılaşmadığı incelenmiştir. Araştırmada lisede ve üniversitede okuyan toplam401 kişiye ulaşılmıştır. Araştırma grubunu Ankara'da 2004-2005 eğitim öğretimyılında Batıkent ve Mustafa Kemal Lisesine devam eden lise 2. sınıf öğrencileriile Ankara üniversitesinin çeşitli bölümlerinde okuyan 1. sınıf öğrencilerioluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Eryüksel ve Varan ( 1999 )tarfından Türkiye uyarlaması yapılan Benlik Kimliği Statüleri Ölçeği (BKSÖ) veSümer ve Güngör ( 1999 ) tarafından Türkiye uyarlaması yapılan İlişki ÖlçekleriAnketi (İÖA) kullanılmıştır. Verilerin analizinde Manova, tek yönlü varyansanalizi ve t testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre Kimlik statülerininbağlanma stillerine göre farklılaştığı ancak bu farklılaşmanın sadece askıyaalınmış kimlik statüsü boyutunda olduğu saptanmıştır. Kimlik statülerinin vebağlanma stillerinin cinsiyete göre faklılaştığı ve aynı zamanda lisede veüniversitede öğrenci olmaya göre de farklılaştığı saptanmıştır. Bu sonuçlarkuramsal bilgiler ve araştırma sonuçları ile karşılaştırlarak tartışılmıştır.

Adolescence has been viewed as the period of identity constructions inErikson?s Psychosocial developmental theory. When we look at both Erikson?sPsychosocial theory and Bowlby?s attachment theory we can find out that boththeorists see the early period of life as important in terms of developmentalprocess. Erikson determined the early period of life ?trust versus mistrust?. Inthis period, if the reactions of caregiver are consistent, the child will form basictrust. Similarly, Bowlby pointed out that the behaviors of caregivers during earlyperiod of life provide the formation of secure or insecure attachment of infancy.According to attachment theory, attachment and exploration areinterrelated. The basic activity in the process of identity formation is tryingnew roles, in other words demonstration of exploration activity. Thesecharacteristics show that identity and attachment are interrelated. In this study,identity status and attachment styles of adolescence in Turkey have beeninvestigated under the perspectives of psychosocial developmental theory andattachement theory. In this study, if identity status make a difference according toattachment styles or not and was investigated. Also this study investigated if identitystatus and attachment styles were diferrentiated according to gender, being a highschool and University student.In this research, 401 participants were reached who attended to high schooland university. The research group was composed of second grade students whoattended Batıkent and Mustafa Kemal High Schools in Ankara and first year studentsof different departments and faculties of Ankara University. To collect the dataEOM-EIS (Extended Version of Objective Measure of Ego Identity) which wasadapted to Turkish by Eryüksel and Varan (1999) and RSQ (Relationship ScaleQuestionnaire) which was adapted to Turkey by Sümer and Güngör (1999) wereadministered. In order to analysis the data, Manova (Multivariate Anova), One-wayAnova and t tests were used. According to data analysed it was found out that identitystatus differentiated by attachment styles but this difference was only observed inmoratorium identity status dimension. In this study, it was also found out that identitystatus and attachment styles were differentiated by gender and being a highschool or University student. Findings were discussed in the light of PschosocialDevelopmental Theory of Erikson, Attachment Theory of Bowbly and other researchfindings.