Havayolu firmalarının iş modellerine göre müşteri tercihlerinde etkili olan faktörlerin karşılaştırılması

Abstract

Havayolu işletmeleri yoğun rekabet ortamında ayakta kalabilmek ve rekabet avantajı elde etmek için farklı iş modelleri uygulamaktadır. Düzenli sefer yapan havayolu işletmelerinin temelde iki iş modeli uygulamaktadırlar. Bunlardan ilki, geniş ağ yapısına sahip geleneksel havayolu iş modeli ve ikincisi ise daha küçük alanda kısa uçuşlarla hizmet veren maliyet liderliğine dayanan düşük maliyetli havayolu iş modelidir. Bu iki iş modeline sahip olan havayolu işletmelerinin müşterilerine vadettikleri ve bu doğrultuda müşterilerinde bu iş modellerine sahip havayolu işletmelerini tercih etmelerinde etkili olan faktörler farklılık göstermektedir. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı, havayolu firmalarının iş modellerine göre müşterilerin tercihlerinde etkili olan faktörleri karşılaştırmak ve bu faktörlerin, müşterilerin havayolu iş modeli tercihlerini ne düzeyde açıkladığını ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini, farklı iş modellerini uygulayan havayolu işletmeleri ile yurt içi ve yurt dışı seyahat eden yolcular oluşturmaktadır. Araştırmada örnekleme yöntemi olarak kümeleme örnekleme yöntemi seçilmiştir. Nicel araştırma yöntemi kapsamında anket tekniğinden yararlanılaran araştırma verileri İstanbul Atatürk Havalimanından ve Sabiha Gökçen Hava Limanından yurt içi ve yurt dışı uçuş gerçekleştiren yerli ve yabancı yolculardan toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanması sürecinde katılımcıların son on beş gün içerisinde seyahat etmiş olmaları dışında başka bir kriter dikkate alınmamıştır. Araştırmada toplam dörtyüzonsekiz anket formu değerlendirmeye alınmış ve veriler SPSS analiz programında analiz edilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda, geleneksel havayolu işletmeleri ve düşük maliyetli havayolu işletmeleri ile seyahat eden yolcuların, firma tercihlerinde etkili olan alt bileşenler; avantaj, ekonomiklik, güvenlik, üstün hizmet, bilişim teknolojileri ve etkinlik faktörleri olmak üzere altı boyut altında toplanmıştır. Araştırmanın sonucuna göre, yolcuların firma tercihlerinde etkili olan faktörler havayolu iletmelerinin iş modellerine göre farklılık göstermektedir.

Airline companies are implementing different business models in order to survive and achieve competitive advantage in a competitive environment. The airline companies conducting regular flights basically might be divided into two different groups according to their business models. First is conventional airline companies which has a large web structure; and the second is low-cost airline companies which operate mostly short-distance flights, and is based on cost leadership. The undertaking of airline companies having these two business models and the factors which are effective for customers in this way on preferring airline companies with these business models may differ. Accordingly, the purpose of this study is to compare effective factors of customer preference according to the business models of airline companies and to present in what degree these factors explicate customers' preference of airline business plan.Airline companies which apply different business models and domestic and international passengers form the basis of this research. In the study cluster sampling method has been chosen as a sampling method. Research data -within quantitative research method by using survey technic- has been collected from native and foreign passengers travelling domestically or internationally from both Atatürk Airport and Sabiha Gökçen Airport. In the process of gathering research data, nothing but only one criterion has been taken into account: surveyors having travelled during last fifteen days. In total 418 survey forms have been taken into evaluation and the data, by analyzing on SPSS analysis program, have been interpreted.In the conclusion, factors which are effective on customers' preference of an airline company classified under six factors which are advantage, economy, security, superior service, information technology and efficiency. According to the result of the study, factors which are effective on customers' preference of company accordingly differ in airline companies' business plans.