1960 sonrası dört oyun yazarı (İsmet Küntay-Sermet Çagan-Oktay Arayıcı-Vasıf Öngören)

Abstract

1960 sonrası dört oyun yazarının incelendigi bu yüksek lisans tezi, 1960 lıyılların tiyatrosunun canlılıgının anlatılmasıyla baslar.1960 sonrasındaki dönemin`Tiyatronun Altın Çagı` olarak adlandırılmasının nedeni; seyircinin yogunilgisi,tiyatrocu olma isteginin artması(oyuncu,yazar,yönetmen,dramaturg,teknik elemanvb.), yeni tiyatro salonlarının ve topluluklarının kurulması,yurt dısından edinilen tiyatralbilgi akısındaki artıs,gelenekselden gelecege çagdas türk tiyatrosu olusturulmasındakiyogun çabalar olarak sıralanabilir.Bu dönemde toplum sorunlarına duyulan ilginin artısı tiyatro sanatına daetkilemistir.Sosyal içerikli oyunlarda patlama yasanmıs ve ilerici nitelikleriyle öne çıkantiyatrolara ragbet artmıstır.Dönemin duyarlı gazeteleri ve tiyatro dergileri ülkedekisosyopolitik ortamla tiyatro sanatı arasındaki bagı incelemisler ve seyircininbilinçlendirilmesi çabalarına ve tiyatro sanatının yaygınlasmasına önayak olmuslardır.Genel bir profil çizildikten sonra toplumcu tavırları ön plana çıkan dört oyunyazarı,yasamları ve yapıtlarıyla irdelenmistir:smet Küntay,Sermet Çagan,OktayArayıcı,Vasıf Öngören.İsmet Küntay'ın `Tozlu Çizmeler, Evler Evler, 403.kilometre` , Sermet Çagan'ın`Ayak Bacak Fabrikası, Savas Oyunu`, `Oktay Arayıcı'nın `Seferi Ramazan Bey'inNafile Dünyası, Bir Ölümün Toplumsal Anatomisi, Rumuz Goncagül, TanilliDosyası(Geçit)` ve Vasıf Öngören'in `Oyun Nasıl Oynanmalı, Asiye Nasıl Kurtulur,Zengin Mutfagı, Almanya Defteri` isimli oyunlarının öz ve biçim olarakdegerlendirilmesi yapılmıs,oyunların konuları, temaları ve olaylar dizisi ayrıntılı olarakanlatılmıstır.Bu inceleme sırasında oyunlarla yasanan süreç arasındaki baglar kurulmus,toplumcu tiyatronun temel dinamiklerini olusturan bu yazarların öne çıkardıklarıdüsüncelerin önemleri degerlendirilmistir.Yazarların en önemli özelliklerinden birininde yazdıklarıyla yasamlarının örtüsmesi oldugu anlasılmıs ve aydın tavırlarıyla datoplumu etkilemek- degistirmek isteklerinin öneminin altı çizilmistir.Tiyatro sanatçısınınyasamı ve yapıtları arasında ortak baglar kurmasının, etik sorumluluklarının bilinciçerçevesinde oldugu ve örnek alınması gerekliligi çalısma boyunca vurgulanmıstır.Toplumuna karsı sorumlulugu olan bu degerli tiyatro emekçilerinin yarınıntoplumcu tiyatrosuna katkılarının daha iyi anlasılabilmesi düsüncesi de bu çalısmanınamaçlarından biri olmustur.Piyasanın ögütücü girdabına girmeyen,tarih bilinciyle evrilmis,kalemini hiçbirugurda feda etmeyen bu yazarların incelenmesi, onlarla aynı fikirleri benimseyebilecekgelecek kusaklara yol gösterici olacaktir.1960 sonrası yasayan bu dört tiyatro sanatçısı yolumuzu aydınlatmaya devametmektedir.

This master?s thesis which 4 playwrights from after 1960 have been analyzed startswith the description of the liveliness of the theatre after the 1960?s. The reasons for the periodafter the 1960?s being called ?The Golden Age of Theatre? are the intense interest of theaudience towards theatre, the increase in demand to be involved in theatre (actor, playwright,director, dramatist, technical personnel etc.), the establishments of new theatre halls andcommunities, the increase in the flow of theatric knowledge from overseas and the intenseefforts to form the contemporary Turkish theatre from the traditional to the futuristic.The increase in social awareness in this period has affected the art of theatre. Therehas been a boom in social contented plays and the demand for plays with progressive qualitieshas increased. The responsive newspaper and theatre magazines of the period have analyzedthe bond between sociopolitical environment in the country and the art of theatre and haveassisted the efforts to increase the consciousness of the audience and the generalization of theart of theatre.After presenting a general profile the lives and works of four playwrights; smetKüntay, Sermet Çagan, Oktay Arayıcı and Vasif Öngören who stand out because of theirsocial attitudes have been analyzed.The evaluation of the core and format and the explanation of the themes, topics andline of events of smet Küntay?s ? Tozlu Çizmeler, Evler Evler, 403. kilometre?, SermetÇagan?s ?Ayak Bacak Fabrikası, Savas Oyunu?, Oktay Arayıcı?s ? Seferi Ramazan BeyinNafile Dünyası, Bir Ölümün Toplumsal AnatomisiRumuz Goncagül, Tanilli Dosyası (Geçit)and Vasif Öngören?s ?Oyun Nasıl Oynanmalı, Asiye Nasıl Kurtulur, Zengin Mutfagı,Almanya Defteri? have been carried out.During this analysis the link between the plays and the periods lived have beenestablished and the significance of thoughts put forward by these playwrights who constitutethe fundamental basis of social theatre have been assessed. It has been understood that one ofthe most significant features of the writers is that their works and lives overlap and thesignificance of their efforts to effect and change the public with their intellectual attitudeshave been pointed out. It has been pointed out throughout the study that the construction ofcommon bonds between their lives and works by the theatre artist within the framework ofethical responsibilities is something that should be taken as a model.The better understanding of the contributions to the social theatre of the future bythese valuable theatre artists who the public has a counter responsibility to is one of the goalsof this study. The analysis of these writers who have not entered the grinding whirlpool of themarket and who have not given up their pens which are loaded with an awareness of historyshall be beaconing for future generations.These four playwrights living after the 1960?s continue to illuminate our paths