Özel gereksinimi olan bireylerin okul hayatından iş hayatına geçiş becerilerinin anne-baba görüşlerine göre belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı iş okulundan mezun olan özel gereksinimli bireylerin okul hayatından iş hayatına geçiş becerilerini anne-baba görüşlerine göre belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde bulunan iş okullarından mezun olmuş 8 özel gereksinimli bireyin anne-babaları oluşturmaktadır.Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada 5 anne ve 3 baba ile yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Bu amaçla iki (A ve B) görüşme formu oluşturulmuştur. A formunda anne-babalara kendileri hakkında ve özel gereksinimi olan çocukları hakkında genel bilgiler sorulmuştur. B formunda ise anne-babalara altı açık uçlu soru sorulmuş ve gerektiğinde ayrıntılı bilgi alabilmek için her bir sorunun altında oluşturulan alternatif sorular (sondalar) yöneltilmiştir. Yapılan analiz sonucunda bulgular 4 ana tema üzerinde toplanmıştır.Sonuç olarak araştırma bulguları, iş okulundan mezun özel gereksinimi olan bireylerin akademik alanda yetersizliklerinin olduğunu, okul sonrasında sosyal faaliyetlere katılamadıkları ve özel gereksinimi olmayan akranları ile iletişim kurmakta sorun yaşadıklarını, bağımsız yaşam becerilerinde destek almadan toplu taşıma araçlarını kullanamadıklarını ve spesifik bir iş becerisine sahip olmadıklarını göstermektedir. Ayrıca, anne-babaların çocuklarının, iş okulunda herhangi bir iş becerisi kazanmadığını düşündükleri, çocuklarının bir işte başarılı olabilmesi için mesleki becerilere sahip olmasını gerekli gördükleri ve devletten çocukları için istihdam alanlarının oluşturulması, toplumdan ve işverenlerden ise sosyal kabul bekledikleri araştırmamızın bulguları arasındadır.

The aim of this study is to determine the transitional skills of people with special needs, who graduated from vocational schools, during the transition from school life to working environment according to their parents? point of view. The study group consists of 8 parents of individuals with special needs who graduated from vocational schools in Ankara.Semi-structured inteviews were performed with 5 mothers and 3 fathers in this quantitative study. Two interview forms (A and B) were prepared for this purpose. In Form A general information on the parents themselves and their children with special needs were questioned. In Form B six open-ended questions were directed to parents and for each question several probes were prepared to use in order to gather further detail when it is necessary. The analysis of the findings revealed 4 main themes.The findings of this study indicate that the individuals with special needs who completed vocational school suffer from insufficiency in the academic skills domain, they avoid social activities and they have difficulties in communication with other peers with no special needs, they are unable to utilize the public transportation without support in some independent living skills, and they lack specific vocational skills. Furthermore, the findings reveal that the parents consider specific vocational skills necessary for successfull transition to any working environment, although the children do not acquire any specific skill through vocational schools; they expect the state to create more areas of employment for their children; and they ask for further social acceptance by the job providers and the society in general.