1980 sonrası Türk resim sanatında yeni oluşumlar ve sanat eğitimine yansımaları

Abstract

Türk Resim Sanatı, tarihsel arka planı çok eski dönemlere uzanmamasına karşın, çok zengin bir yaratım/üretim çeşitliliğine; çağı kavrayabilen sanatçılara, sanat eğitimcilerine ve sanatın her boyutundan önemli değerlere sahiptir.Türkiye Cumhuriyeti kuruluşundan bu yana, genç bir cumhuriyet olmanın etkisiyle pek çok sosyolojik ve siyasi olaya sahne olmuş ve bunlardan yoğun bir şekilde etkilenmiştir. Yakın tarihin belki de en önemli olaylarından biri olan 12 Eylül 1980 ve onun güdümündeki süreç; günümüz yaşam koşullarını hem sosyal, ekonomik, bilimsel boyutlarda hem de sanatsal alanlarda önemli ölçüde etkilemiştir.Türkiye'de, 1980'lerle birlikte ortaya çıkan ?yeni insan?ın, yine kendine benzeyen ?yeni insan?a dönük ürettiği sanat, bir yandan sürmektedir. Öte yandan dünyada, 1960'larda tartışılmaya başlanan ve modernitenin bir eleştirisi ya da tartışması olarak devamı denilebilecek postmodern düşünce; sanat ortamında egemen düşünce olmaya başlamaktadır.1980 sonrası, Türk resim sanatı için doğurgan bir dönemin de başlangıcıdır ve hiç olmadığı kadar zengin yaratım alanlarının kapılarını aralamıştır diyebiliriz. 1980 sonrasında herhangi bir ?önerilmiş ya da dayatılmış duruşa? değil, kendi özgün duruşuna sahip çıkan sanatçıların yanı sıra, sanatını herhangi bir duruşa karşı durmakla şekillendiren, ayrıca farklı tüketim alıcılarına dönük ?iş?ler ?üreten? sanatçılara da rastlamak olasıdır.Bu çalışmanın genel amaçları, başta 1980 sonrası Türk resim sanatının (geçirdiği dönüşümlerle başkaca bir hal alan), temel özelliklerini belirlemektir. Öte yandan Türk resim sanatının geçmişiyle hesaplaşma deneyimine olanak sağlayabilecek, bulgular ve yorumlara ulaşmak ve içinde doğan yeni oluşumları, sanatçı, grup ve anlayışları (seçki yoluyla) betimlemektir. Ayrıca, araştırma sürecinde belirlenen yeni oluşumların ve sanatçıların sanat eğitimindeki yansımalarını bulgulamak ve bunları değerlendirmek, bu çalışmanın önemli bir diğer bir amacıdır.Araştırmanın evrenini, 1980 ile 2007 yılları arasında Türk resim sanatı sanatçılarınca üretilen: ürünler/eserler/çalışmalar/yapıtlar/işler, kavramlar, durumlar ve onların sergileri, eylemleri, bildirileri, düşünce yazıları ayrıca bunların tümüne ilişkin yorum ve eleştiriler ile tekil bazı konu nesneleri oluşturmaktadır.1980'den günümüze gelene değin, çok çeşitli ve zengin bir resim yaratım/üretim birikimi oluşmuştur. Bu bağlamda çok sayıda ressam ilgi ile izlenen önemli sergi ve sanat etkinlikleri düzenlemişlerdir. Bu araştırma kapsamında yapılan seçki, bu zengin birikimin küçük bir temsilinden ibarettir.İlk ve Orta Öğretim görsel sanatlar dersleri ile Resim-iş Öğretmenliği Programı örneğinde, 1980 sonrası sanatın, içeriğine girmesi muhtemel olan ya da yer verilmesi zorunlu olduğu düşünülen dersler incelenmiştir. Ancak gerek incelenen tüm ders içerikleri ve gerekse ders amaçlarında, 1980 sonrası dünya sanatının başat örnekleri ve bununla bağlantılı olarak Türk resim sanatında ortaya çıkan yeni arayış, oluşum ve ressamlar ile onların eserlerine ilişkin bilgi ya da her hangi amaca, açık bir dil ile yeterince yer verilmediği sonucuna varıldığını yinelemek gerekir.Çocuklara, gençlere ve yetişmiş de olsa; kendini bulma, gerçekleştirme, yaşadığı dönemin toplumsal, kültürel ve politik gerçekliklerini kavrama çabasındaki, her insanın kendi çağının özelliklerini tanık olarak değil, yaşayan özne olarak içselleştirmesi gereklidir. Sanat eğitimi ise bunu, kendi olanakları çerçevesinde, güncel sanatı ders alanlarına katmakla başarabilir. Bu bağlamda; sanat eğitimcilerinin ders etkinliklerini, araştırma ve yayınlarını, dönemin sanat etkinlikleri, anlayış ve kuramlarına göre sürekli güncel tutmaları gerekmektedir, diyebiliriz.

Turkish Painting has a very rich variety of creation/produce, artists, art educators and important figures from all aspects of the art that comprehend era though the Turkish Painting does not have a long the historical background.As a result of being a young republic, Turkish Republic has experienced many sociological and political events since its foundation. Turkish Republic has been intensively affected by these events. The military coup, which was launched on 12 September 1980 and probably is one of the most important events in recent history, and the military coup directed process have considerably affected present life conditions in terms of both social, economic, scientific aspects and artistic fields.On one hand, art produced for ?new human? that resembles ?new human?, which existed in 1980s in Turkey, still exists. On the other hand, postmodern thought whose discussion was started in 1960s and can be considered as criticism or examination of the modernity, has started to become dominant on art atmosphere in the world.It can be said the post-1980 is the beginning of the productive period for Turkish painting and has built rich creation fields that have never seen before. It is possible to see artists, who protect and promote their own stance not ?any suggested or imposed stance? as well as artists that develop their art in a manner against all kinds stance and artists that ?produce arts? for different consumer types in post 1980.General aims of this study are to determine basic characteristics of Turkish painting in post 1980, to get findings and interpretations that might provide an experience of coming to terms with the past for Turkish painting and to describe (by means of an anthology) new formations, artists, groups and senses of arts. In addition, another important aim of this study is to discover and evaluate reflections of the new formations determined during the research period and artists to art education.Research scope of the study covers Turkish painting artists? productions/pieces/ works/studies, concepts, situations and artists? exhibitions, actions, statements, articles and all comments and criticism about these article as well as some singular objects.There is a very rich and wide variety of painting creation/produce accumulation since 1980. In this regard, many artists have organized many important exhibitions and art activities that watched with interest. The anthology prepared within the scope of this study is a small part from that rich accumulation.Courses, which are likely to be content of the art and also required course in post 1980, were examined in the example of visual arts course in the primary and secondary education and Program in Arts and Crafts Education. However, it is necessary to reiterate this study concludes that there is no knowledge about art in the world in post 1980 and new pursuit, formations artists and their works, which have close relations with the art in the world, or no satisfactory explanation about any aims in the art.Children, young and even adults, who are in a self-discovery, self-realization period and try to comprehend social, cultural and political truths of their era, should comprehend truths of their period not as witness but as an active subject. Considering its capacity, art education can accomplish such an objective via including contemporary art in course contents. It can be said, in this context, art educators should continuously keep course activities, researches and publications up to date based on period?s art activities, sense of arts and theories.