Zihinsel yetersizliği olan öğrencilere iş analizi temelinde tekstil işçiliği becerilerinin öğretilmesi: Eylem araştırması

Abstract

Bu araştırmada zihinsel yetersizliği olan öğrencilere iş gücü piyasa analizi ve işanalizi temelinde mesleki becerilerin öğretilmesi sürecinin betimlenmesihedeflenmiştir. Bu temel amaç doğrultusunda şu sorulara yanıt aranmıştır: a)Sakarya Mesleki Eğitim Merkezinde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin meslekieğitimine yönelik sorunlar nelerdir? b) Sakarya ili engellilere yönelik iş gücü piyasaanalizi sonuçları nasıldır? c) Özel eğitim Mesleki Eğitim Merkezinde iş gücü piyasaanalizi ve iş analizi temelinde atölye açma süreci nasıl gerçekleştirilmektedir? d)Pilot Uygulama: zihinsel yetersizliği olan bir öğrenciye belirlenen iş türü nasılöğretilebilir? e) Mesleki eğitim programı ve öğretim planları nasıl hazırlanmaktadır?f) Atölye ortamında zihinsel yetersizliği olan bireylere iş öğretimine yönelik birmesleki öğretim süreci nasıl gerçekleştirilmektedir? g) Zihinsel yetersizliği olanbireylerin daha önce öğrendikleri işi, gerçek iş ortamında (Fabrikada) genellemesüreci ve bu sürece ilişkin uyarlamalar nasıl gerçekleştirilmektedir? h) Araştırmauygulamasının sosyal geçerliğine ilişkin fabrika personelinin, eğitimcilerin, ailelerinve öğrencilerin görüşleri nasıldır?Bu araştırma, eylem araştırması olarak desenlenmiştir. Araştırmada gözlem,görüşme, günlük, saha notu, görsel ve işitsel dokümanlar, toplantı tutanakları vesüreç ürünleri veri toplama tekniklerini oluşturmaktadır. Bu araştırma ile ilk olarakSakarya Mesleki Eğitim Merkezinde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin meslekieğitimine yönelik sorunlar belirlenmiştir. Bu sorunlardan hareketle Sakarya iliengellilere yönelik iş gücü piyasa analizi yapılmış ve sonuçları betimlenmiştir. Busonuçlara dayalı olarak; en yaygın sektör `imalat` ve en yaygın alt sektör ise`tekstil` olarak belirlenmiştir. Bu nedenle Mesleki Eğitim Merkezinde bir tekstilpaketlemeatölyesi açılmıştır. Bu atölyede uygulanmak üzere yeterliklere dayalı bir mesleki eğitim programı hazırlanmıştır. Araştırmada yaşları 16-17 aralığında ikisikız, biri erkek olmak üzere üç hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrenci ileçalışılmıştır. Hazırlanan yeterliklere dayalı mesleki eğitim programı ile zihinselyetersizliği olan öğrencilere erkek gömleği paketleme işi iki aylık süredeöğretilmiştir. Erkek gömleği paketleme işi kapsamında; a) düğmeleme ve markatakma, b) yaka basma, c) yaka çemberi ve kelebek çember takma, d) katlama veütüleme, e) etiketleme ve jelatinleme olmak üzere toplam beş görev öğretilmiştir.Öğrencilerin tüm görevleri üç oturum art arda %100 düzeyinde bağımsız olarakyapabildiği gözlenmiştir. Atölye uygulaması sonrasında üç öğrenci gerçek işortamına, erkek gömleği üretim fabrikası paketleme bölümüne yerleştirilmiş vehaftanın iki günü çalışarak iki ay üretime katılmışlardır. İki ay atölye eğitimi ve ikiay fabrika eğitimi olmak üzere toplam dört ay sonunda öğrenciler tam bağımsızçalışabilir düzeye ulaşmışlardır. Öğrencilerden biri, araştırmacı ve işyeri koordinatöröğretmenlerinin işbirliği ile tekstil fabrikası katlama ve paketleme bölümünde asgariücretli ve sigortalı olarak istihdam edilmek üzere işe yerleştirilmiştir. Araştırmadaöğrenciler, aileler, eğitimciler ve fabrika personeli ile görüşmeler gerçekleştirilereksosyal geçerlik verileri toplanmıştır. Sosyal geçerlik bulguları, araştırmanın amaçları,kapsamı ve sonuçları bakımından önemli ve işlevsel bir bilimsel araştırma olduğunugösterir niteliktedir.Bu araştırma; TÜBİTAK `Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraştırmaKurumu` tarafından 113K453 numaralı Hızlı Destek (1002) Projesi olarakdesteklenmiştir.

The purpose of this study iş to describe the process of teaching vocational skills tostudents with intellectual disabilities based on labor market analysis and job analysis.In accordance with this basic purpose, the following questions were addressed: a)'What are the problems about the vocational training of students with intellectualdisabilities in Sakarya Vocational Training Center?' b) 'How are the results of labormarket analysis of individuals with disabilities in Sakarya City?' c) 'How is theprocess of opening a workshop in a special education vocational training centerrealized based on labor market analysis and job analysis?' d) Pilot study: 'How can apredetermined type of job be thought to a student with intellectual disability?' e)'How are a vocational training program and instructional plans prepared?' f) 'Howis the vocational education process aiming at teaching a job to individuals withintellectual disabilities performed in a workshop area?' g) 'How is the generalizationprocess of a job learned beforehand realized by individuals with intellectualdisabilities in a real job area (factory) and how do the adaptations performedregarding this process happen?' h) 'What are the opinions of the factory staff,trainers, parents, and students regarding the social validity of the research practice?'This research was designed as an action research. The data collection tools consistedof observation, interview, diary, field notes, visual and auditory documents, meetingreports, and process products. With this study, mainly the vocational educationproblems of students with intellectual disabilities in Sakarya Vocational EducationCenter were identified. Accordingly, labor market analysis of individuals withdisabilities in Sakarya Province was performed and the results were described. Basedon the results, it was found that the most common sector was `manufacturing` and vi`textile` was the most common sub-sector. Therefore, a textile-packing workshopwas opened in the vocational training center. A vocational training program based onthe competencies was then prepared to be implemented in this workshop. During theresearch, three students, a boy and two girls with mild intellectual disabilitiesbetween the ages of 16 and 17, were studied.How to pack a male shirt was taught to these students with intellectual disabilities intwo months through this training program based on competencies. Within the scopeof this job, the following five skills were taught: a) buttoning and branding; b) collarpressing; c) putting in collar ring and collar butterfly; d) folding and ironing; e)labeling and gelatinizing. It was observed that the students were able toindependently perform all of the above-mentioned skills with a success rate of onehundred percent for three successive sessions.At the end of the workshop practices, the students were placed in the packingdepartment of a male shirt manufacturing factory (i.e. a real job environment), andthey participated in production by working two days a week for two months. Afterfour months, the students, who received workshop training for two months andfactory training for two months, turned out to be capable of working completelyindependently. Later, one of the students was placed in a minimum wage and insuredjob in the folding and packing department of the factory through the cooperation ofthe researcher and the workplace coordination teachers. Social validity data werecollected through interviews conducted with the students, families, educators, andfactory personnel in this study. The social validity findings show that this is animportant and functional scientific study in terms of its aims, scope, and results.This research was supported by TUBITAK [The Scientific and TechnologicalResearch Council of Turkey] as the Short Term R&D Funding Program (1002)Project no. 113K453.