Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklarda söz - öncesi sosyal iletişim becerilerinin dilin bileşenleri ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Bu araştırmada Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklarda sözel olmayan sosyal iletişim becerilerinden ortak dikkat başlatma, taklit, oyun ve jestler ile sözel dil gelişimi arasındaki ilişki incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubu, 3.0-8.2 yaş arası, 10'u kız, 59'u erkek toplam 69 OSB tanılı çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada OSB olan çocukların sözel olmayan sosyal iletişim becerileri bir grup işlem ile değerlendirilmiştir. Ayrıca çocuklardan sohbet bağlamında dil örneği alınarak, dilin bileşenlerine yönelik ölçümler olan ortalama sözce uzunluğu (OSU), eylemsi oranı, farklı sözcük sayısı (FSÖZS), uygun olmayan cevap sayısı ve sohbette sıra alma oranı hesaplanmıştır. Araştırmanın nedensel karşılaştırma deseninde planlanan ilk aşamasında, sözel olmayan sosyal iletişim becerilerinde dilin gelişim düzeylerine göre farklılaşma olup olmadığı incelenmiştir. Bu amaçla OSB olan çocuklar OSU'na göre sözel dile sahip olmayam, tek sözcük döneminde olan, basit cümle dönemine olan ve karmaşık cümle döneminde olan çocuklar olarak gruplara ayrılmış ve taklit, oyun, ortak dikkat başlatma ve jestler için gruplar arası farklara bakılmıştır. Araştırma sonucunda tüm sözel olmayan sosyal iletişim becerileri açısından gruplar arası anlamlı farklılıklar olduğu ve taklit, oyun, ortak dikkat başlatma ile jest puan ortalamalarının çocukların dil düzeyi ile paralel bir artış gösterdiği bulunmuştur. Araştırmanın ikinci aşaması korelasyonel araştırma deseninde planlanmıştır. Bu aşamada kendisini sözel olarak ifade eden OSB olan çocuklarda, sözel olmayan sosyal iletişim becerilerinin, dilin biçimbirim bilgisi/sözdizimi, anlam bilgisi ve kullanım bilgisi bileşenlerine ilişkin ölçümlerden hangilerini anlamlı olarak yordadığı incelenmiştir. Analiz sonucunda, oyun becerilerinin dilin biçimbirim bilgisi/sözdizimi ölçümlerinden OSU'yu ve eylemsi oranını anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Dilin kullanım bilgisine ilişkin ölçüm olan sohbette sıra almayı, ortak dikkat başlatma ve taklit becerilerinin anlamlı olarak yordadığı, kullanım bilgisine ilişkin diğer bir ölçüm olan UOC sayısını sözel olmayan sosyal iletişim becerilerinden hiçbirinin anlamlı olarak yordamadığı belirlenmiştir. Dilin anlam bilgisine ilişkin bir ölçüm olan FSÖZS'ü oyun, taklit ve ortak dikkat başlatmanın anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur

The purpose of this study was to examine the relationship between verbal language development and initiating joint attention, imitation, play, and gestures which are nonverbal social communication skills for children with Autism Spectrum Disorder (ASD). The study group consisted of 69 children with ASD of which 10 were girls, and 59 were boys who were 3.0 to 8.2 years old. Nonverbal social communication skills of children with ASD were assessed by a group of tasks. Moreover, by collecting language sample of the children in the conversational context, measurements for language components which were the mean length of utterance (MLU), the ratio of relative clauses, the number of different words (NDW), the number of inappropriate responses (NIR), and the ratio of taking turns during the conversation were calculated. For the first stage of the study which was in casual comparative design, it was examined whether there was a significant difference in the nonverbal social communication skills in terms of language development level. For this purpose, children with ASD were grouped as at the pre-linguistic stage, one-word stage, simple sentence stage, and complex sentence stage and group differences were examined in terms of imitation, play, initiating joint attention, and gestures. The results showed that in terms of all of the nonverbal social communication skills there were significant group differences and the mean scores of the imitation, play, initiating joint attention, and gestures increased in parallel with the child's language level. The second stage of the study was in correlational research design. At this stage, for the children with ASD who were verbal, whether the components of language such as morphology/syntax, semantics, and pragmatics were significantly predicted by the nonverbal social communication skills were examined. The results of the analyses showed that the MLU and the ratio of relative clauses which were morphology/syntax measurements were significantly predicted by the play skills. Taking turns during the conversation which was one of the measures for the pragmatics was significantly predicted by initiating joint attention and imitation skills, NIR which was another measure for the pragmatics was not significantly predicted by any of the nonverbal social communication skills. NDW which was a measure for the semantics was significantly predicted by play, imitation, and initiating joint attention.