Duygusal ve davranışsal bozukluk açısından risk altında olan ilkokul öğrencilerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı duygusal ve davranışsal bozukluk (DDB) açısından risk grubunda olan ilkokul çocuklarının belirlenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu 2378 ilkokul öğrencisi oluşturmaktadır. Öğrenciler ilkokulların anasınıfı-dördüncü sınıfların devam etmektedirler. Çalışmanın verileri Öğrenci Risk Tarama Ölçeği- İçselleştirilmiş ve Dışsallaştırılmış (ÖRTÖ-İD) ölçme aracının Türkçe formu ile toplanmıştır. Bu ölçek DDB açısından risk grubunda olan ilkokul öğrencilerinin belirlenmesi amacıyla kullanılmaktadır. ÖRTÖ-İD yedi dışsallaştırılmış (DD) ve beş içselleştirilmiş davranışları (İD) içeren iki alt ölçeği bulunan, toplam 12 maddelik dörtlü dereceleme ölçeğidir. Araştırma kapsamında öncelikle aracın psikometrik özelliklerine bakılmış, bu kapsamda doğrulayıcı faktör analizi yapılmış, uyum geçerliği, madde toplam ve maddeler arası korelasyonu katsayıları, iç tutarlılık katsayıları ve test- tekrar test güvenirliği hesaplanmıştır. Ayrıca ölçeğin toplam puanı için düşük, orta ve yüksek risk gruplarını gösteren kesme noktaları belirlenmiştir. Analizler sonucunda ölçeğin özgün yapısını koruması, geçerli ve güvenilir bir araç olması nedeniyle DDB açısından risk altında olan Türk çocuklarının belirlenmesinde kullanılabileceği kabul edilmiştir. Ölçek çocukların öğretmenleri tarafından doldurulmuş; öğretmenler sınıflarındaki tüm öğrencileri ölçekte yer alan DDB davranışlarının sergileyip sergilemedikleri açısından arasından derecelemişlerdir. Öğrencilerin ölçekten aldıkları puanlar incelendiğinde toplam puanda öğrencilerin %4'ünün (n=9), DD ve İD puanlarında ise yalnızca birer öğrencinin en yüksek puanı aldığı görülmüştür. Öğrencilerde görülen problemler incelendiğinde ise en sık düşük akademik başarı (n=189, %8.1) ve davranış problemleri (n=95, %4.1) görümüş, en az başkalarının eşyalarını izinsiz alma (n=1962, %83,8) ve akran reddi (n=1907, %81,5) problemlerine rastlanmıştır. Ayrıca ölçek için belirlenen kesme noktalarına göre risk grubunda yer alan öğrencilerin yüzdeleri hesaplanmış, çalışmaya katılan öğrencilerin %33,6'sı düşük risk grubunda, 39,5'i orta risk grubunda, 26,9'u ise yüksek risk grubunda yer almıştır. Daha sonra ölçekte elde edilen puanların çocukların cinisyet ve sınıf düzeyine göre değişip değişmediği araştırılmış, toplam puanın ve alt ölçek puanlarının cinsiyete ve sınıf düzeyine göre farklılaştığı bulunmuştur. Toplam puan ve dışsallaştırılmış davranış puanlarının erkeklerde, içselleştirilmiş davranış puanlarının ise kızlarda yüksek olduğu, dördüncü sınıf öğrencilerinin ise toplam ve alt ölçek puanlarının diğer sınıf düzeylerinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Son olarak kesme noktaları temel alınarak belirlenen yüksek, orta ve düşük risk grubu öğrenciler de sınıf düzeyleri ve cinsiyetleri açısından karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre orta/yüksek risk grubunda erkek öğrencilerin ve dördüncü sınıf öğrencilerinin sayısı en fazla, düşük risk grubunda kız öğrencilerin ve birinci sınıf öğrencilerinin sayısı diğer sınıflardan daha fazladır. Çalışmanın bulguları ilgili alanyazın, araştırmanın sınırlılıkları ve ileriki çalışmalara yönelik öneriler çerçevesinde tartışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Duygusal ve davranışsal bozukluklar, Öğrenci Risk Tarama Ölçeği, risk grubu, tarama

The purpose of this study is to determine the children in elementary school who are in the risk group with regard to emotional and behavioral disorders (EBD). 2378 elementary school students constitute the study group of the research. The students are enrolled in elementary schools from the kindergarten to the fourth grade.The data of the study was collected by means of the Turkish form of the Student Risk Screening Scale - Internalizing and Externalizing (SRSS-IE) assessment tool. This scale is used for determining children in elementary school who are in the risk group with regard to EBD. SRSS-IE is a 4-point grading scale that has two subscales, which consist of seven externalizing (EB) and five internalizing behaviours (IB), making a total of 12 items. Within the scope of the study, primarily the psychometric features of the tool were examined, in this context confirmatory factor analysis was made, convergent validity, total item and inter-items correlation coefficients, internal consistency coefficients and test retest reliability were calculated. In addition, for the total score of the scale the cut-points showing the low, moderate and high risk groups were determined. As a result of the analyses it was seen that the scale keeps its original structure therefore it was acknowledged as a valid and reliable tool that can be used in the determination of Turkish children who are under the risk of EBD. The scale was filled by the teachers of the students; the teachers graded all students in their classes with regard to whether or not they display EBD behaviours that are indicated in the scale.When the scores the students got from the scale were analized, it was found that in total score 4% of the students (n=9) got the highest score, while in IB and EB scores only one student got the highest score. When the problems seen in students were examined, most frequently low academic achievement (n=189, %8.1) and behavioural problems (n=95, %4.1) were seen, least frequently taking others' stuff without consent (n=1962, %83,8) and peer rejection (n=1907, %81,5) problems were seen. In addition, percentages of students that are in the risk group according to the cut-points off determined for the scale were calculated, 33.6% of students that participated in the study turned out to be in the low risk group, 39.5% in the moderate risk group, and 26.9% in the high risk group.Later, whether or not the scores received in the scale differentiate according to the children's gender and grade was researched and it was found that the total score and subscale scores differentiate according to gender and grade. It was seen that total scores and externalizing behaviour scores were high in boys, while internalizing behaviour scores were high in girls; in addition total and subscale scores of fourth grade students were higher than the scores of students in other grades.Finally students who are in high, moderate and low risk groups, which were determined based on cut-points, were compared in terms of grade and gender. According to the results of the analysis, in the moderate/high risk group the number of male students and fourth grade students were the highest, while in the low risk group the number of female students and first grade students were higher than other grades. The findings of the study were discussed within the framework of the relevant literature, research limitedness and suggestions for future studies.Keywords: Emotional and Behavioral Disorders, Student Risk Screening Scale, risk group,screening