Türkiye`de ahlak eğitimi üzerine bir inceleme

Abstract

Bu araştırma, Türkiye'de örgün eğitim kurumlarındaki ahlak eğitimini, tarihsel bakış açısıyla incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın verilerini Cumhuriyet'in ilanından günümüze kadar hazırlanan öğretim programları ve bu programlara göre hazırlanmış ders kitapları oluşturmaktadır. Örneklemi alınan ders kitapları, `yeni insan, yeni toplum, yeni devlet` temalarına ve kendi içinde de alt kategorilere ayrılarak, yazıldıkları dönemin siyasi, kültürel ve toplumsal yapısı da göz önünde bulundurularak incelenmiştir. Araştırmada, Türkiye'de ahlak eğitiminin, 1924 yılında `Malumat-Ahlakiye ve Medeniye` adlı dersle öğretim programlarında yer aldığını; 1926 İlkokul Programıyla söz konusu dersin `Yurt Bilgisi`; çok partili siyasi yaşama geçildikten sonra `Yurttaşlık Bilgisi`; 1974 yılında toplanan `IX. Milli Eğitim Şurası'nda` alınan kararla `Ahlak` 1982 Anayasası'nın 24. maddesi çerçevesinde ise `Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi` adıyla örgün eğitimi kurumlarında okutulduğunu göstermektedir. Her dönem değişen eğitim politikalarının ahlak eğitim üzerinde etkili olduğu bilinmektedir. Sonuç olarak, Cumhuriyet'in ilk yıllarında milliyetçiliğin etkisiyle milli bir ahlaktan bahsedilirken; zaman içinde milli ahlakın yerini dinle temellendirilmiş bir ahlakın aldığı anlaşılmaktadır. Bu araştırmada günümüzde DKAB dersi bünyesinde verilmesi amaçlanan ahlak eğitiminin sınırlılıklarla çevrili olduğu, bu nedenle ahlak eğitimi konusundaki tartışmaların çeşitlendirilerek bağımsız bir ahlak dersinin öğretim programlarında yer alması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: Ahlak, Etik, Ahlak Eğitimi, Ders Kitapları, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, Yurt Bilgisi.

This research has been made in order to analyse the moral education in formal educational institutions in Turkey from a historical perspective. The curriculum and textbooks prepared for these programs from the declaration of republic to today constitute the database for this research. The sampled text books were analysed by dividing them into ` new human beings, new community and new state` themes, each of which were also divided into smaller categories, considering the political, cultural and social structures of the period they were written. In the research it has been shown that the moral education was incorporated in the educational program in 1924 with the course titled `Knowledge of Morality and Civilisation`, it was replaced with `Civics` titled course in primary school program in 1926, and then it was replaced with the `Civics` – the title was little bit different in Turkish - in primary school program again after transition to multi-party system; the `morality` titled course was incorporated into the education based on the decision taken by the `National Education Council IX` which held a meeting in 1974, and finally ` Religion and Moral Knowledge` titled course was incorporated into education in accordance with the Article 24 of 1982 Constitution. It is well-known that changing educational policies in each period have impact on moral education as well. For example, a nationalist moral education was given under the impact of nationalism just after the declaration of republic, which was replaced by religious morality later. This research has concluded that the moral education which is given today in Religion and Moral Knowledge titled course has limits; therefore, more discussions are needed so that a more independent moral education course is incorporated into the education program.Key Words: Moral, Ethics, Moral Education, Textbook, Religious Culture and Moral Knowledge, Civics.