Piyasalaşma bağlamında üniversite sanayi işbirliği ve teknokentler

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türkiye'de `üniversite-sanayi işbirliği` adı altındaüniversitelerde ve üniversite yakınlarında kurulan teknoloji geliştirme bölgeleriyle ilgilisüreç ve uygulamaların çözümlenmesidir. Araştırmada küresel sermaye birikimi süreci ileilişkiler bağlamında üniversitelerde yaşanan dönüşümün hangi pratikler üzerindenyürütüldüğü ve bu uygulamaların sonuçları teknokentler özelinde ortaya konulmayaçalışılmıştır. Bu çerçevede teknokentlerde çalışan insangücünün niteliği ve istihdamkoşulları, teknokent şirketlerinin küresel sermaye ile ilişkileri, kamusal yarar sağlayacaktürde bilgilerin teknokentlerde üretilme olanakları, teknokentlerin bireysel ve akademikkimliklere yansıması araştırmanın temel sorularını oluşturmaktadır. Araştırmada nitelaraştırma yaklaşımı izlenmiştir. Bu çerçevede Ankara'da belirlenmiş iki kamuüniversitesinin Teknokentinde faaliyet gösteren firma sahibi/yöneticisi, akademisyen veöğrencilerden yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla veri toplanmıştır. Verileringizliliğinin sağlanması için bu iki kamu üniversitesi `Ateş` ve `Toprak` isimleriylekodlanarak rapora yansıtılmıştır.Araştırma sonuçlarına göre teknokentlerde standart mesai ve aylık ücretlendirmeüzerinden personel istihdam edildiği ancak akademisyen ve öğrencilerin gerek çalışmasaatleri, gerekse aldıkları ücretler bakımından katkı oranında esnek bir istihdam sisteminetabi olduğu anlaşılmıştır. Teknokentlerde ürüne dönük, ticarileştirilebilme potansiyeli olanbilgi ve bu bilgilerin ilişkili olduğu alanlarda, özellikle de uygulamalı bilimler olarakadlandırılabilecek olan mühendislik alanları ile tıp ve biyoteknoloji gibi alanlarda bilgiüretilmektedir. Ar-Ge proje destekleri de bu alanlarda yapılan projelere verilmekte; hangibilginin üretileceği konusunda piyasa tercihleri belirleyici olmaktadır. Bu nedenle kamusalyararı yüksek bilgi üretilse bile değişim değeri için üretilmekte ve ücretsiz olarak ihtiyaçsahibine ulaştırılması mümkün olamamaktadır. Teknokentlerde en önemli görülen ama ençok ihlal edilen etik normların bilgi güvenliği, bilginin mülkiyeti ve gizliliği olduğugörülmüştür.

The aim of this research is to analyse the process and practises regarding to thetechnology development zones situated in and near the universities in the name of `theuniversity-industry collaboration`. This research tries to determine the causes and results ofthe transformation in universities through the cases of technocities which launched byuniversities in the context of global capital accumulation and marketization. In thisframework the main problems of this research are the quality of the labour force andconditions of the employment in technocities; relations of technocity companies with globalcapital; the possibilities of knowledge production for public interest in technocities; thereflection of technocities on individual and academic identities. In the design of the studyqualitative research approach was used. In this context, data collected through semistructuredinterviews with company managers, academics and students in the technocities oftwo public universities in Ankara. In order to ensure the privacy of data, these two publicuniversities names were coded as `Fire` and `Earth`.According to the results of this research, the employees have standard working hoursand salaries but academics and students who are working in technocities have variantsalaries and working hours depending on their contribution. The results have also shown thatknowledge production mostly depends on commercial aims and applied sciences such asengineering, medicine and biotechnology. The funds for R&D project is also given toprojects in these fields; the preferences of market have been decisive on which knowledge isto be produced. Even if, the knowledge is produced for high public interest, it is stillsupplied for the exchange value which is not possible to transfer to the needy people for freeof charge. It seems that the most important but also the most violated ethical norms intechnocities are security of knowledge, intellectual property and copyright.