Becerilere güven mesleki ilgi envanterinin uyarlanması ve bilgisayarlı bireyselleştirilmiş test uygulamasının geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırma, mesleki yönlendirme faaliyetlerinde oldukça önemli bir yere sahip olan mesleki ilgi envanterlerinin kullanışlılığını artırmak amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla Klasik Test Kuramı temelli ve kağıt-kalem uygulamalı mesleki ilgi envanterinin Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulaması geliştirilmiş ve eşdeğerliği incelenmiştir. Araştırma kapsamında Türkçe'ye uyarlaması yapılan 17 faktör, 164 maddeden oluşan Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanteri veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Uyarlama çalışmaları ve Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulamasının geliştirilmesi sürecinde 2214 lise öğrencisinden veri toplanmıştır. Eşdeğerlik çalışmaları için Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanteri'nin hem kağıt-kalem formunu hem de Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulamasını alan 81 öğrenciden oluşan çalışma grubu kullanılmıştır. Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanterinin Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulamasının geliştirilmesi için öncelikle Kademeli Tepki Modeli kullanılarak parametre kestirimleri elde edilmiştir. Daha sonra En Çok Olabilirlik Kestirimi, Beklenen Sonsal Dağılım kestirim yöntemleri, Ağırlıklandırılmamış Fisher Bilgi, Kullback-Liebler Bilgi, Sonraki Ağırlıklandırılmış Fisher Bilgi madde seçme yöntemleri ve SH<.315, SH<.385, SH<.500 sonlandırma kuralları kullanılarak post-hoc simülasyon çalışmaları yapılmıştır. Simülasyon çalışmaları sonucunda en kullanışlı Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test stratejisinin Beklenen Sonsal Dağılım yetenek kestirimi, Ağırlıklandırılmamış Fisher Bilgi madde seçme yöntemi ve SH<.500 sonlandırma kuralı olduğu belirlenmiştir. Son olarak internet iletimli olarak geliştirilen Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulaması kullanılarak kağıt-kalem formu ile eşdeğerlik çalışmaları yürütülmüştür. Öğrencilerin kağıt-kalem formu ile Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulamasından elde edilen kestirimleri arasındaki farkın incelenmesi için Wilxocon işaretlenmiş sıralar testi yapılmıştır. Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanteri'nin 17 faktörü için yapılan inceleme sonucunda 15 faktörü için kağıt-kalem ile BBT kestirimleri arasındaki farkın manidar olmadığı görülmüştür. Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanteri'nin iki faktörü için ise kestirimler arasındaki ortalama .10'dan daha düşük olan fark manidar bulunmuştur. Her iki uygulamadan elde edilen kestirimler arasındaki ilişkilerin ise .70 ile .91 arasında değiştiği görülmüştür. Ayrıca Becerilere Güven Mesleki İlgi Envanterinin Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulaması ile test uzunluğunda ortalama %50 oranında, test süresinde ise yaklaşık %77 oranında ekonomiklik sağlandığı belirlenmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular kağıt-kalem ile Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test kestirimlerinin eşdeğerliğini olumlu yönde desteklemektedir. Bilgisayarlı Bireyselleştirilmiş Test uygulamasının madde sayısı ve test süresinde sağladığı ekonomiklik dikkate alındığında kağıt-kalem uygulamasının yerine kullanılmasının mesleki rehberlik faaliyetlerini daha verimli hale getireceği düşünülmektedir.

This research was conducted to increase the usefulness of vocational interest inventories, which have a significant place in vocational guidance activities. For this purpose, Computerized Adaptive Test (CAT) application of CTT-based and paper-pencil applied vocational interest inventory has been developed and its equivalence has been examined. Within the scope of the research, Skills Confidence Inventory (SCI), adapted to Turkish, and which consist of 17 factors and 164 items have been used as data collection tool. During the adaptation studies and the development of the CAT application, the data have been collected from 2214 high school students. For the equivalence studies, the study group consisting of 81 students who received both the paper-pencil form and the CAT application of SCI have been utilized. For the development of the SCI CAT application, parameter estimates has been firstly made by using the Graded Response Model (GRM). Then, the post-hoc simulation studies have been performed by using the estimation methods of Maximum Likelihood Estimation (MLE) and Expected A Posteriori (EAP), the item selection methods of Unweighted Fisher Information (UW-FI), Kullback-Leibler Information (FP-KL) and Posteriori Weighted Fisher Information (PW-FI), and the termination criteria of SH <.315, SH <.385 and SH <.500. As a result of the simulation study, it was determined that the most useful CAT strategy is EAP estimation method, UW-FI item selection method and SH <.500 termination criterion. Finally, paper-pencil form and equivalence studies have been carried out by using the CAT application developed with internet transmission. The Wilcoxon signed rank test was conducted to examine the difference between the student's paper-pencil form and the estimates obtained from the CAT application. As a result of the analysis of SCI's 17 factors, the difference between paper-pencil and CAT estimates for 15 factors has been not found as significant. However, for SCI's two factors, a difference of less than .10 between estimates has been found as significant. The relations between estimates obtained from both applications have varied between .70 and .91. In addition, SCI CAT application has been found to provide efficiency with an average of 50% in the test length and 77% in the test duration. The findings obtained as a research result favorably support the equivalence of paper-pencil and CAT estimates. It is considered that the use of CAT application instead of the use of paper-pencil application when considering the number of items and the economic efficiency provided in the test duration will make vocational guidance activities more efficient.