İlkokul öğrencilerine yönelik öğrenci hizmetleri düzenleme ve uygulamalarının çocuğun yüksek yararı bakımından değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, ilkokul öğrencilerine yönelik öğrenci hizmetleri ile ilgili düzenleme ve uygulamalarda çocuğun yüksek yararı ilkesine uygunluğun gözetilme durumunu ortaya koymaktır. Çalışma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerine yer veren `karma araştırma` modelindedir. Çalışmanın nicel kısmının hedef evrenini 2015-2016 eğitim-öğretim yılında Ankara ilinde kamu okullarında görev yapan 13657 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise tabakalı örnekleme tekniğiyle seçilen 374 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmanın nitel kısmının çalışma grubunu ise Ankara ilinde kamu ilkokullarında görev yapan ve çalışmaya katılmaya gönüllü 18 okul yöneticisi oluşturmaktadır. Çalışmanın nicel verileri, araştırmacı tarafından geliştirilmiş olan `İlkokullarda Öğrenci Hizmetleri İle İlgili Düzenleme ve Uygulamaların Çocuğun Yüksek Yararı İlkesine Uygunluğu Ölçme Aracı` ile toplanmıştır. Nitel verileri ise yine araştırmacı tarafından yarı yapılandırılmış olarak geliştirilen `İlkokullarda Öğrenci Hizmetleri İle İlgili Düzenleme ve Uygulamaların Çocuğun Yüksek Yararı İlkesine Uygunluğuna İlişkin Yönetici Görüşme Formu` ile toplanmıştır. Nicel veriler betimsel istatistikler (aritmetik ortalama, standart sapma), anlam çıkarıcı istatistikler (t-testi, Mann Whitney U testi, ANOVA, Kruskal Wallis H testi) ile çözümlenmiştir. Çalışmanın nitel aşamasında ise çalışma grubunda yer alan yöneticiler ile görüşmeler yapılmış ve görüşme dökümleri içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Ayrıca ölçek sonunda öğretmenlere sorulan altı açık uçlu sorunun verileri de yine içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir.Çalışma sonucunda sınıf öğretmenlerinin ve yöneticilerin görüşlerine göre ilkokullarda öğrencilerin okula kayıt işlemlerinin yapılması ve güvenliğinin sağlanması ile ilgili düzenleme ve uygulamalarda çocuğun yüksek yararına uygunluğun yeterince gözetilmediği saptanmıştır. Sınıf öğretmenlerine göre öğrencilerin devamının izlenmesi, davranışlarının değerlendirilmesi ve başarılarının değerlendirilmesi ile ilgili düzenleme ve uygulamalarda ise çocuğun yüksek yararı gözetilmektedir. Sınıf öğretmenleri ilkokullarda öğrencilerin sağlığının korunmasına yönelik yapılan düzenleme ve uygulamalarda çocuğun yüksek yararının, diğer düzenleme ve uygulamalara kıyasla daha az gözetildiğini belirtirken; yöneticilerin çoğunluğu öğrencilerin sağlığının korunması ile ilgili düzenleme ve uygulamaları çocuğun yüksek yararına uygun bulduklarını ifade etmişlerdir. Sınıf öğretmenleri ve yöneticiler, öğrencilere rehberlik hizmetlerinin ve sosyal etkinliklerin sunulması ile ilgili düzenleme ve uygulamalarda çocuğun yüksek yararının kısmen gözetildiğini belirtmişlerdir.

The aim of this study is to reveal the compatibility of the regulations and practices about the student-related services for elementary school students with the principle of the best interest of the child. A `mixed research` model, in which quantitative and qualitative methods were included, was employed in this study. The target population of the quantitative part of this study consists of 13657 class teachers employed in public schools during the 2015-2016 academic year in Ankara Province. 374 class teachers selected by stratified sampling technique constitute the sampling of the study. The study group of the qualitative part consists of 18 volunteer school administrators holding office in public elementary schools located in Ankara. Quantitative data of the study were collected by the `Instrument for Evaluation of Compatibility of the Regulations and Practices about the Student-Related Services for Elementary School Students with the Principle of the Best Interest of the Child`, a means developed by the researcher. On the other hand, qualitative data were collected by the `Administrator Interview Form on the Compatibility of the Regulations and Practices about the Student-Related Services for Elementary School Students with the Principle of the Best Interest of the Child`, which was developed by the researcher in a semi-structured form. Quantitative data were analysed using the descriptive statistics (arithmetic mean, standard deviation) and inferential statistics (t-test, Mann-Whitney U Test, ANOVA, Kruskal-Wallis H Test). At the qualitative stage of the study, the administrators within the study group were interviewed with, and thereafter, the interview contents were analysed by the content analysis technique. Besides, the teachers'answers of the six open ended questions asked at the end of the scale were analysed by the same method. Results of this study reveals that the class teachers and school administrators are of the opinion that the best interest of the child is not respected in the regulations and practices with respect to the enrolment procedure and maintaining security at the elementary schools. To the class teachers, however, such an interest is respected in the regulations and practices concerning the supervision of the attendance of the students and assessment of their behaviours and success. The class teachers note that, with respect to the regulations and practices for the protection of the students' health at the elementary schools, the best interest of the child is respected lesser compared to the other regulations and practices. Whereas a great part of the administrators considers that they have found the regulations and practices for the protection of the students' health compatible with the best interest of child. Both the class teachers and administrators indicate that they have found the regulations and practices for providing the children with counselling services and social activities partially compatible with the best interest of the child.