Türkiye yükseköğretiminde nitelik sorunsalı konusunda devlet üniversiteleri öğretim elemanı ve öğrenci görüşleri

Abstract

Bu araştırmada, Türkiye yükseköğretiminde nitelik göstergelerine ve durumuna ilişkin devlet üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanları ve öğrencilerin görüşlerinin çözümlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma deseni ve karma yöntemin bir deseni olan açıklayıcı sıralı paralel desen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutunda hedef evreni devlet üniversitelerinde görev yapan 134.688 öğretim elemanı ve öğrenim gören 3.180.735 öğrenci oluşturmaktadır. Tabakalı ve seçkisiz örneklem alma yöntemi kullanılarak elde edilen örneklemde, 390 öğretim elemanı ve 450 üniversite öğrencisi yer almıştır. Araştırmanın nitel boyutunda ise araştırmaya, amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örneklemesi ile belirlenen çalışma grubuna otuz öğretim elemanı katılmıştır.Verilerin analizinde aritmetik ortalama, yüzde, frekans, standart sapma istatistik teknikleri kullanılmıştır. Katılımcılar cinsiyet, yaş grubu, öğrenim düzeyi, öğrenim alanı, görev yaptığı ve öğrenim gördüğü üniversitenin kuruluş yılı, fakülte/yüksekokul/meslek yüksekokulu, öğrenci sınıf düzeyi, öğretim elemanı kıdem değişkenlerine göre karşılaştırılmasında yüzde, frekans, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) gibi anlam çıkartıcı istatistikler kullanılmıştır. Veriler SPSS 25 programı kullanılarak çözümlenmiştir. Araştırmanın nitel boyutunda ise Ankara, İstanbul, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir ve Yozgat illerinde bulunan devlet üniversitelerinde görev yapan otuz öğretim elemanı ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri MAXQDA programı kullanılarak `betimsel analiz` tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırmanın nicel bölümü sonucunda, öğretim elemanları ve öğrencilerin yükseköğretim sisteminden beklentilerinin ve yükseköğretimin niteliğine ilişkin algılarının farklı olduğu saptanmıştır. Araştırmanın nitel bölümünde yükseköğretimin nitelik göstergeleri olarak; üniversitenin kapasitesi, üniversitenin işlevi, uluslararasılaşma, akademik personel, öğrenci; üniversiteler ve disiplinler arası nitelik farklıkları, yükseköğretimin niteliğine yöre/şehir/bölge etkisi, misyon farklılaşması, üniversitelerin bölünmesi, ideal üniversite, aidiyet, dönüşüm, piyasalaşma ve rekabet kategorileri saptanmıştır.

The objective of this study is to analyse the opinions of the instructors assigned in state universities as well as the views of the students studying there with respect to quality indicators and situtation Turkish higher education. The research was conducted with explanatory serial parallel design that is a design of mixed research design and mixed method in which qualitative and quantitative research methods are used. In the quantitative aspect of the research, the target population consists of 134.688 instructors and 3.180,735 university students in the state universities in Turkey. 390 instructors and 450 university students took part in the sample, obtained with stratified and random sampling. As for the qualitative aspect of the research, thirty instructors took part in the study group determined with maximum variety sampling among purposive sampling methods.The data were analysed by making use of arithmetic average, percentage, frequency as descriptve statistics, standard deviation statistical techniques. Percentage, frequency, t-test one-way variation analysis (ANOVA) were used as inferental statistics to compare the opinions of the participants based on gender, age group, educational level, educational field, the foundation year of the university of assignment and study, faculty/Academy/vocational school of higher education, student's level of class and seniority variables for the instructors. The data were analysed by means of SPSS 25 program.As for the qualitative aspect of the study, interviews were made with 30 instructors, employed in state universities in Ankara, İstanbul, Kayseri, Kırıkkale, Kırşehir and Yozgat provinces. Qualitative data of the research were analysed with descriptive analysis technique making use of MAXQDA program.Following the quantitative part of the research, it was determined that the expectations of the instructors and students from the higher education system and their perceptions regarding the quality of higher education are different. As a result of the qualitative part of the research, the capacity of the university, the function of the university, internationalization, academic personnel, student; quality differences between the universities and disciplinaries, the impact of territory/city/region on the quality of higher education, mission differentiation, division of universities, ideal university, belonging, transformation, gaining a place in the market and competition categories were determined as the quality indicators of higher education.