TFRS 15 müşteri sözleşmelerinden doğan Hasılat Standardı'nın mali tablolara etkisinin sektörel olarak karşılaştırmalı analizi: BİST'de örnek bir uygulama

Abstract

Değişen ve küreselleşen rekabet ortamında işletmeler bulundukları şartlara ayak uydurabilmelidirler. Aksi halde rekabetin olduğu piyasada ayakta kalmaları imkânsız hale gelebilir. Bu sebeple, işletmeler sermaye piyasalarının gelişimi, dünyanın tek bir pazar halini alması gibi etmenler dolayısıyla uygulayabilecekleri, standart bir muhasebe ve raporlama sisteminin gerekliliğinin bilincindedirler. Bunun bilincinde olan işletmeler, kâr seviyelerini yüksek tutmayı hedefledikleri için, kârı oluşturan en temel unsurun yani hasılatın öneminin farkındadırlar. Bu sebeple hasılatın ölçümü ve raporlanması için uluslararası alanda ortak bir standart olan günümüzde yürürlükte olan TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Doğan Hasılat Standardını uygulamayı tercih edebilmektedirler. Standardın temel amacı, işletmelerin müşteriyle yaptığı sözleşmelerden doğan hasılatın ve nakit akışlarının niteliği, tutarı, zamanlaması ve belirsizliğine ilişkin bilgilerle ilgili hususların finansal tablolarda raporlanmasında uygulanacak ilkeleri düzenlemektir.Çalışmada TFRS 15'in uygulamasının sektörlere farklı düzeyde etkisi olması sebebiyle, BİST'e (Borsa İstanbul) kayıtlı haberleşme, gayrimenkul, inşaat, ulaştırma-depolama ve enerji sektörlerinde faaliyet gösteren işletmelerin, TFRS 15'in finansal tablolarına etkisini analiz etmek ve sektörel karşılaştırma yapmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda ilgili sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin, 2017, 2018 ve 2019 faaliyet dönemine ait bağımsız denetim raporları ve finansal tabloları incelenmiştir. Uygulanan içerik analizi ile TFRS 15'in finansal tablolara etkisi değerlendirilmiş ve her bir işletmenin finansal tablolarından elde edilen verilerle kârlılık oran analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda TFRS 15'in finansal tablolara etkisi sektörel karşılaştırma yapılarak vurgulanmış ve oran analizi sonuçları ile işletmelerin kârlılık oranlarında ki değişimi standardın uygulanma öncesi ve sonrası olan hesap dönemi itibariyle değerlendirilmiştir.

In a changing and globalized competitive environment, businesses must be able to adapt to the conditions they are in. Otherwise, it may become impossible for them to survive in acompetitive market. For this reason, businesses are aware of the necessity of a standard accounting and reporting system that they can implement due to factors such as the development of capital markets and the world becoming a single market. Being aware of this, businesses understand the importance of revenue, which is the most basic element that creates profit, as they aim to keep their profit levels high. For this reason, they may choose to apply IFRS 15 Revenue from Contracts with Customers Standard, which is a common international standard for measurement and reporting of revenue. The main purpose of the standard is to regulate the principles to be applied in the reporting of the issues related to the nature, amount, timing and uncertainty of revenue and cash flows arising from contracts signed with customers by businesses.In the study, since the application of IFRS 15 has different effects according to the sectors, it was aimed to analyze the effect of IFRS 15 on the financial statements of the companies operating in the communication, real estate, construction, transportation-storage and energy sectors registered in BIST (Borsa Istanbul), and to make a sectoral comparison. In this context, the independent audit reports and financial statements of the enterprises operating in the relevant sectors for 2017, 2018 and 2019 activity periods were examined. With the content analysis applied, the effect of IFRS 15 on the financial statements was evaluated, and the profitability ratio analysis was performed with the data obtained from the financial statements of each enterprise. As a result of the study, the effect of IFRS 15 on the financial statements was emphasized by making a sectoral comparison, and the change in the profitability rates of the companies with the results of the ratio analysis was evaluated as of the accounting period before and after the implementation of the standard.