Kadın istihdamı ve toplumsal cinsiyet ilişkisi: Zonguldak ili örneği (2014-2018)

Abstract

Toplum içinde yaşayan insan ihtiyaçlarını da toplum içinde karşılar. Bu ihtiyaçlardan biri de ekonomik gereksinimlerin karşılanmasıdır. Bu sebeple insan içinde yaşadığı toplumda, emeğini ortaya koyar ve bu emek sonucunda ekonomik kazanç elde eder. Sanayi devriminden önce erkek egemen olan işgücü, sanayi devriminden sonra kadınların da üretime katılması ile birlikte değişime uğramıştır. Kadınların işgücüne katılmasıyla birlikte bazı dezavantajlı durumlar oluşmuştur. Öncesinde, toplum tarafından annelik ve ev işlerini yürüten bireyler olarak görülen ve zaten dezavantajlı konumda olan kadınlar işgücü piyasasında daha da dezavantajlı konuma düşmüşlerdir. Bu durumun temel sebebi kadın ve erkek arasındaki toplumsal cinsiyet eşitsizliğidir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, eğitim eşitsizliğini de beraberinde getirmektedir. Erkekler için sunulan eğitim fırsatları kadınlara sunulmamaktadır. Bu da kadınların işgücü piyasasında kendilerine yer bulmalarını zorlaştırmaktadır. İşgücü piyasasında kendilerine yer bulmuş olsalar da kadınların karşılaştıkları sorunlar devam etmektedir. İşyerlerinde objektif değerlendirmeler yapılmamakta, erkeklere sunulan terfi imkânları kadınlara sunulmamaktadır. Kadınlar üst düzey yönetici pozisyonlarından alıkoyulmakta, davranışsal ve örgütsel önyargıların yarattığı görünmez yapay engellerle karşılaşmaktadır. Mesleklerin özünde cinsiyet şartı olmamasına karşılık, genellikle kadınlar toplum tarafından kendilerine uygun görülen mesleklerde istihdam edilmektedir. Bunların yanında kadınlar çalıştıkları iş yerlerinde zaman zaman sözlü taciz ve cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmaktadırlar. Zonguldak ilinde 2014-2018 yılları arasında, kadınların toplumsal cinsiyet rolleri açısından işgücü piyasasında durumunu incelemeye çalıştığımız tez çalışmamızda Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) verileri kullanılarak durum analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca doküman incelemesi yapılarak kadınların işgücü piyasasındaki durumu ortaya koyulmaya çalışılmıştır. 2014 – 2018 yılları arasında Zonguldak ilinde kadınların yoğun olarak tekstil sektörü mesleklerinde istihdam edildikleri, alt düzey dahi olsa yönetici grubu mesleklerde kadın istihdamının verilere yansımadığı görülmüştür. Zonguldak işgücü piyasasında kadınların çoğunlukla nitelik gerektirmeyen mesleklerde çalıştırıldıkları ve cam tavan olgusu ile karşı karşıya kaldıkları sonuçlarına varılmıştır.

People living in society meet their needs in society. One of these needs is to meet the economic needs. For this reason, a person puts forth his/her labor in the society he/she lives in and gains economic gain as a result of this labor. The male-dominated workforce before the industrial revolution changed with the participation of women in production after the industrial revolution. With the participation of women in the workforce, some disadvantageous situations have occurred. Previously, women, who were seen as individuals who carried out maternity and housework and were already in a disadvantageous position, became even more disadvantaged in the labor market. The main reason for this situation is the gender inequality between them. Gender inequality brings along educational inequality. Educational opportunities for men are not offered to women. This makes it difficult for women to find a place in the labor market. Even though they have found a place for themselves in the labor market, the problems faced by women continue. There are no objective evaluations in the workplaces, and the promotion opportunities offered to men are not offered to women. Women face invisible artificial barriers created by being retained from senior executive positions and by behavioral and organizational biases. Although there is no gender requirement in the essence of occupations, women are generally employed, which is deemed appropriate by the society. In addition, women are sometimes exposed to verbal harassment and gender discrimination in their workplaces. In our thesis study, in which we tried to examine the situation of women in the labor market in terms of gender roles in the province of Zonguldak between 2014 and 2018, the situation was tried to be analyzed by using the data of the Economic Development and Cooperation Organization (OECD), Turkish Statistical Institute (TUIK) and Turkish Employment Agency (İŞKUR). In addition, the situation of women in the labor market was tried to be revealed by making document analysis. Between 2014 and 2018, it has been observed that women are predominantly employed in textile sector occupations in Zonguldak province, and female employment in managerial group occupations, even at low levels, is not reflected in the data. It has been concluded that women are mostly employed in professions that do not require qualifications in the Zonguldak labor market and they are faced with the glass ceiling phenomenon.