Sivas sancağı'nın göç tarihi (1877-1930)

Abstract

Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadar olan dönemde Türkiye önemli göç hareketlerine sahne olmuştur. Bu süreçte Sivas, gerek emval-i metruke gerek iklim ve tarım bakımından göçe müsait bir kent olmasından dolayı göç yollarından ve mekânlarından biri haline gelmiştir. Buna rağmen Sivas'a yapılan göçler üzerine akademik çalışmalar oldukça az sayıdadır. Bu çalışmada Sivas'a yapılan göçler üzerinden arşivler, süreli yayınlar, hatıralar ve telif eserler tasnif ve tetkik edilerek Sivas'a 1877-1930 yılları arasında yapılan göçler ortaya konulmaya çalışılmıştır.1877 yılından 1930 yılına kadar gelen göçmenler muhacir, mülteci ve mübadil olarak Sivas'ın bir parçası olmuşlardır. Bulundukları toprakları bırakmaları, göç yolculuğu, bir merkezde toplanmaları ve o merkezden Sivas'a gelmeleri o dönemde hayatlarında unutamadıkları bir süreç olmuştur. Bu etkiler bazen olumsuz olmakla birlikte olumlu etkiler de söz konusudur.1877 yılından 1930 yılına kadar Sivas'tan giden göçmenler ise genellikle gelen göçmenlerin bir süre Sivas'ta kalması ve ardından başka bir kente yol almasıyla gerçekleşmiştir. 1915 yılında ise Sivas'ta bulunan çok sayıda Ermeni Sivas'tan tehcir edilerek gitmek zorunda kalmıştır. Yine Sivas'tan Yunanistan'a giden mübadiller de Mübadele Anlaşması gereğince Sivas'tan zorunlu bir şekilde ayrılmışlardır. Sivas'a gelen Şark mültecilerinin bir kısmı Sivas'ta kalırken bir kısmı da Sivas'tan eski memleketlerine dönmüşlerdir. Bu göç süreçlerinin her birisi kendi içinde türlü sıkıntıları ve sorunları barındırmaktadır.1877-1930 yılları arası Sivas'a yapılan ve Sivas'tan yapılan göçler, göçmenlerin yaşadıkları sıkıntılar ve bırakmış oldukları katkılar nesnel bir şekilde aktarmak çalışmamızın amacını teşkil etmektedir. Bu yıllar arası göç hareketleri Kafkas muhacirleri, Balkan muhacirleri, Vilayât-ı Şarkiye mültecileri, Ermeni tehciri, sürgün ve mübadele başlıkları altında Sivas özelinde incelenmeye çalışılmıştır.

In the period from the Ottoman Empire to the Republic, Turkey witnessed significant migration movements. Sivas has been one of the migration routes and places because it is a city suitable for migration in terms of both abandoned properties, climate and agriculture. Despite this, academic studies on migrations to Sivas are very few. In this study, archives, periodicals, memoirs and copyrighted works were classified and examined through the migrations to Sivas, and the migrations to Sivas between 1877-1930 were tried to be revealed.Immigrants from 1877 to 1930 became a part of Sivas as immigrants, refugees and exchangers. Leaving their lands, emigration journey, gathering in a center and coming to Sivas from that center were a process that they could not forget in their lives at that time. While these effects are sometimes negative, sometimes there are positive effects as well as negative effects.Immigrants from Sivas from 1877 to 1930, on the other hand, were generally realized when the immigrants stayed in Sivas for a while and then went to another city. In 1915, a significant Armenian population in Sivas had to be deported from Sivas. Again, the refugees who went to Greece from Sivas had to leave Sivas in accordance with the Exchange Agreement. While some of the Eastern refugees stayed in Sivas, some of them returned to their old homeland from Sivas. Each of these migration processes has its own difficulties and problems.The aim of our study is to objectively convey the migrations made to and from Sivas between the years 1877-1930, the difficulties experienced by the immigrants and the contributions they left. Immigration between these years has been tried to be examined in Sivas under the titles of Caucasian immigrants, Balkan immigrants, Vilayât-ı Şarkiye refugees, deportation, exile, population exchange.