İstihdam şekillerine göre öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ile iş performansları arasındaki ilişki

Abstract

Bu araştırma, öğretmenlerin istihdam şekillerine göre, iş doyum düzeyleri ile iş performansları arasındaki ilişkiyi araştırmak maksadı ile gerçekleştirilmiştir. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan bu araştırma, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Erzurum ilinin güneyinde yer alan ilçelerdeki (Hınıs, Tekman, Karayazı ve Karaçoban) okullarda görev yapan kadrolu, sözleşmeli ve ücretli (Ek Ders karşılığı görev yapan) 104 okulu ve 1294 öğretmeni kapsamaktadır. Bu araştırma evreninden, küme ve tesadüfi örnekleme yöntemi ile seçilen 875 öğretmen araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Bu öğretmenlere hem 'Minnesota İş Tatmini Ölçeği' hem de 'İş Performansı' ölçeği uygulanmıştır. Daha sonra öğretmenlerin verdiği cevaplar SPSS programında okutulmuş olup iki değişken arasındaki korelasyona bakılmıştır. Araştırma sonucunda, öğretmenlerin iş doyum düzeyleri ve iş performansı algılarının yüksek düzeyde olduğu, öğretmenlerin iş doyum algıları ile performans algıları arasında pozitif yönde orta seviyede bir ilişki olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, kadın öğretmenlerin içsel doyum algı düzeylerinin erkek öğretmenlere kıyasla daha yüksek düzeyde olduğu, evli öğretmenlerin performans ortalamalarının bekâr öğretmenlerin ortalamalarından yüksek olduğu, yaş değişkenine göre, yaşça büyük öğretmenlerin iş doyum ve performans düzeylerinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Benzer biçimde, mesleki kıdemi fazla olan tecrübeli öğretmenlerin genç öğretmenlere oranla iş doyum ve performans ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Araştırma neticesinde ön lisans mezunu öğretmenlerin iş doyum ortalamaları, lisans ve yüksek lisans mezunu öğretmenlere kıyasla daha düşük düzeyde bulunmuştur. Öğretmenlerin istihdam şekline göre, iş doyum ve performans değerleri incelendiğinde, ücretli öğretmenlerin kadrolu ve sözleşmeli öğretmenlere oranla ortalamalarının daha düşük olduğu görülmektedir. Araştırma neticesinde, iş doyumumun iş performansını yüksek düzeyde anlamlı şekilde etkilediği tespit edilmiştir. Bu bulgular ışığında, ücretli öğretmenlerin iş doyum ve performansı açısından ücret, sigorta durumu ve diğer özlük haklarındaki bazı iyileştirmelerle ücretli öğretmenlerin çalışma şartlarının daha iyi hale getirilmesi, okul yöneticilerinin öğretmenlerin iş doyum artırıcı etkinlere ağırlık vermeleri, onların iş doyumunu ön planda tutan bir yönetim anlayışı benimsemeleri, öğretmenlerin iş doyumunu azaltıcı yönetim anlayışından uzak durmaları tavsiye edilmektedir.

This study was conducted to investigate the relationship between job satisfaction levels and job performances of teachers according to employment types. This research, which was designed in a relational survey model, including 1294 teachers and 104 schools who work in schools in districts Hınıs, Tekman, Karayazı, and Karaçoban which in the south of Erzurum province in the 2018-2019 academic year. The sample of the study consisted of 875 teachers selected by using cluster and random sampling methods. Both Minnesota Job Satisfaction Scale and Job Performance Scale were applied to collect data. Then, the answers given by the teachers were analysed by using SPSS program and the correlation between two variables was determined. As a result of the study, it was determined that the job satisfaction levels and job performance perceptions of teachers were high and there was a positive medium level relationship between teachers' perceptions of job satisfaction and performance. In addition, it was found that the level of internal satisfaction of female teachers was higher than male teachers, the average scores of married teachers' performance were higher than single teachers, and the job satisfaction and performance levels of teachers with high job seniorities were higher in terms of age variable. Similarly, it is seen that experienced teachers with high professional seniority have higher job satisfaction and performance average scores than teachers with less job seniority. As a result of the research, the job satisfaction mean scores of teachers with associate degree were lower than undergraduate and graduate teachers. When the motivation and performances values of the teachers were examined according to the employment style, it was seen that the average scores of the substitute teachers were lower than the permanent and contracted teachers. In addition, it is seen that teachers working in schools with poor opportunities have low job satisfaction levels. As a result of the research, it was determined that job satisfaction had a significant effect on performance. In the light of these findings, it can be recommended to improve the working conditions of substitute teachers with some improvements such as wage, insurance status and other personal rights in terms of motivation and performance of them. It can be also recommended that the school administrators should concentrate on activities to increase job satisfaction of teachers, adopt a management understanding that prioritizes their job satisfaction.