Çok satılan çocuk kitaplarında üst düzey düşünme becerileri üzerine bir inceleme

Abstract

Çocuklarla buluşturulan yazınsal nitelikli kitapların, belirli yönlerden nitelikli olması beklenir. Yazınsal nitelikli çocuk kitaplarının öncelikli amacı çocuklara okuma kültürünü kazandırmaktır. Bunun yanında yazınsal nitelikli kitaplar, onların eğitimini desteklemeli; düşünen, sorgulayan, eleştiren ve yaratıcı bireyler olma yolunda onları örtük bir biçimde geliştirmelidir. Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'de çok satılan çocuk kitaplarını, üst düzey düşünme becerilerine ilişkin ifadelere yer verme bakımından incelemektir. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, elde edilen veriler `içerik çözümlemesi` yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmanın inceleme nesnesini Türkiye'de çok satılan 20 çocuk kitabı oluşturmaktadır. Çalışmada üst düzey düşünme becerileri olarak üç beceri belirlenmiştir (eleştirel, yaratıcı ve üstbilişsel düşünme). Çalışmada ele alınan kitaplar, eleştirel düşünme bağlamında Facione'nin (1962) belirlediği ölçütlere, yaratıcı ve üstbilişsel düşünme bağlamında Anderson ve Krathwohl (2002)'un bilişsel alan sınıflamasına göre çözümlenmiştir. Kitaplardaki alt kategorilerin yorumlanmasında sıklık (frekans), yüzde ve yoğunluk puanlarından yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çok satılan çocuk kitaplarının 14 tanesi üst düzey düşünme becerilerini geliştirecek kitaplardır. Yazınsal nitelik göstermeyen kitapların, çocukların düşünme becerilerini geliştirecek bir içeriği yansıtmadığı da çalışmanın bir başka önemli sonucudur. Bu sonuçlar ışığında; yazarların yazınsal nitelikli çocuk kitaplarından ödün vermemesi, öğretmenlerin çocukları üst düzey düşünme becerilerini geliştirecek kitaplarla buluşturmaları, ailelerin çocukları yazınsal nitelikli kitaplar seçmeye yönlendirmesi ve araştırmacıların daha geniş inceleme nesneleriyle çok satılan çocuk kitaplarını farklı bağlamlarda incelemesi önerilmiştir.

Literary qualified books introduced to children are expected to be qualified in certain aspects. The primary purpose of literary children's books is to acquire children the habit of reading. In addition, literary books should support their education; should implicitly develop them to become thinking, questioning, critical and creative individuals.The main purpose of this study is to examine the best seller children's books in Turkey in terms of including explanations about high order thinking skills. Qualitative research method was used in the study, and the data obtained were analyzed with the `content analysis` method. The sample of the research consists of 20 best seller children's books in Turkey. In the study, three skills were determined as higher order thinking skills (critical, creative and metacognitive thinking). The books examined in the study were analyzed according to the criteria determined by Facione (1962) in the context of critical thinking and according to the cognitive domain classification of Anderson and Krathwohl (2002) in the context of creative and metacognitive thinking. Frequency, percentage, and density scores were used in the interpretation of sub categories in the books. According to the results, 14 of the best seller children's books are those that will develop high order thinking skills. Another important result of the study is that the books that do not show a literary quality do not contain expressions that will improve children's thinking skills.In the light of these results; It is suggested that the authors do not compromise on literary children's books, teachers introduce children to books that will develop their high order thinking skills, families guide children to choose literary books, and researchers examine best seller children's books in different contexts with a larger sample.