Yaşam öyküsü (biyografi) türündeki çocuk kitaplarının `çocuğa görelik` ilkesi bakımından incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, yaşam öyküsü (biyografi) türündeki çocuk kitapları, çocuğa görelik ilkesi bakımından incelenmiştir. Biyografik kurgulu (öyküleyici anlatımın yeğlendiği) çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesini amaçlayan bu tez, nitel bir araştırmadır. Araştırma, belli yapıtların bazı ulamlar çerçevesinde incelenmesine dayalı olup veriler inceleme yöntemiyle elde edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde ise içerik çözümleme ile araştırma sorularına yanıt aranmıştır. Yaşam öyküsü türündeki çocuk kitaplarının bulunduğu dört farklı yayınevinden amaçlı olarak seçilen üçer kitap çözümlenmiştir. Seçilen yapıtlar, Sever' in (2018) geliştirmiş olduğu `Çocuklara Seslenen Yazınsal ya da Öğretici Kitapları Değerlendirme Ölçeği` temel alınarak ve bu alanda yerli ve yabancı alanyazın taranarak oluşturulan başlıklar öncülüğünde, konu-kurgu, izlek-tema, iletiler, karakter-kahraman, dil ve anlatım, eğitsel ilkeler bakımından incelenmiştir. Elde edilen veriler, belirlenen temalara göre özetlenip yorumlanmış ve şu sonuçlara ulaşılmıştır: Biyografik kurgulu eserler, çocuğa göre bir dil geliştirerek öğretici metin olmaktan öte öyküleyici bir metin haline gelip okuma isteğini artıracak nitelikler taşımaktadır. Konu olarak, dünyaca tanınan büyük insanların hayatları ele alınırken çocuğa göre kurgulanarak aktarılmıştır. Karakterler yaşam gerçekliğine uygun olarak anlatılmıştır. Eğitsel ilkelere göre ele alındığında ise kitapların eşitlik, özgürlük, insancıl olma gibi önemli nitelikler taşıdığı görülmüştür.Anahtar Sözcükler: Çocuk Edebiyatı, Çocuğa Görelik, Biyografi (Yaşam Öyküsü)

In this study, children's books in the type of life story (biography) were examined in terms of the principle of relative to the child. This thesis, which aims to analyze children's books with biographical fiction (in which narrative narration is preferred) in terms of the basic principles of children's literature, is a qualitative research. The research is based on the examination of certain works within the framework of some categories, and the data were obtained by the analysis method. In the analysis of the data, answers to the research questions were sought with content analysis. Three books, each of which were chosen from four different publishing houses, which have children's books in the life story genre, were analyzed. The selected works are based on the `Literary or Educational Books Evaluation Scale for Children` developed by Sever (2018) and under the leadership of the titles created by scanning the domestic and foreign literature in this field, subject-fiction, theme-theme, messages, character-hero, language and expression were examined in terms of educational principles. The data obtained were summarized and interpreted according to the determined themes, and the following conclusions were reached: Biographical fiction works have qualities that will increase the desire to read by becoming a narrative text rather than being an instructive text by developing a language according to the child. As the subject, the lives of world-renowned great people are handled, and they are conveyed by being fictionalized according to the child. The characters are told in accordance with the reality of life. When considered according to educational principles, it has been seen that the books have important qualities such as equality, freedom and being humane.Keywords: Children's Literature, Relative to Child, Biography (Life Story)