Farklı branşlarda öğrenim gören öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada farklı branşlarda öğrenim gören öğretmen adaylarınıncoğrafya okuryazarlık düzeyleri belirlenmiş ve bu düzeyin farklı değişkenlerle ilgisiincelenmiştir. Çalışmada problem durumunu belirlemek adına geçmişte veya halenolan bir durumu gerçekte var olduğu gibi inceleyen tarama modeli uygulanmıştır.Araştırmaya 2018-2019 Eğitim ve Öğretim yılı, Van Yüzüncü Yıl ÜniversitesiEğitim Fakültesi'nde 7 farklı branşta öğrenim gören 260 öğretmen adayıkatılmıştır. Katılımcıların branşları Sosyal Bilgiler, Türkçe, Sınıf, OrtaöğretimMatematik, Tarih, Fen Bilgisi ve Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliğidir. Çalışmadaveri toplama aracı olarak Ebru Gençtürk tarafından geliştirilen `CoğrafyaOkuryazarlık Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışmada verilerin analizinde ise betimselanaliz, ilişkisiz örneklemler için t- testi, Pearson Korelasyon analizi, tek yönlü veçift yönlü varyans analizi (anova) kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, öğretmenadaylarının coğrafya okuryazarlık seviyelerinin belirlenen yeterlilik ölçütününaltında kaldığı ve coğrafya okuryazarlıklarının düşük seviyede olduğu ortayakonulmuştur. Bunun yanında coğrafi bilgi ve beceriler açısından erkeklerinkadınlara göre daha yeterli olduğu, Sosyal Bilgiler ve Türkçe bölümünde öğrenimgören öğretmen adaylarının coğrafya okuryazarlık düzeylerinin Sınıf, Fen Bilgisi,Matematik ve Edebiyat öğretmeliği bölümlerinde bulunan öğretmen adaylarındandaha yüksek olduğu, coğrafi bilgi ve beceriler açısından sınıf değişkeninin bir etkisiolmadığı belirlenmiştir. Coğrafya okuryazarı olmada mezun olunan okul türününbelirleyici bir etkisinin olmadığı, yaş değişkenine göre anlamlı bir farklılıkgösterdiği, seyahat edilen il ve ülke sayısına göre anlamlı bir farklılık göstermediğibelirlenmiştir. Coğrafi bilgi ve beceriler açısından coğrafya dersine yönelik olumlututum sergileyen öğretmen adaylarının olumsuz tutum sergileyenlere göre dahayeterli olduğu şeklinde birçok bulgu elde edilmiştir.ANAHTAR SÖZCÜKLERCoğrafya Okuryazarlık, Öğretmen Adayları, Okuryazarlık, Farklı Branşlar

In this study, the geography literacy levels of prospective teachers studyingin different branches were determined and the relationship of this level withdifferent variables was examined. In the study, a scanning model that examines apast or current situation as it actually exists was applied to determine the problemsituation. 260 pre-service teachers from 1st and 2nd grade levels studying in 7different branches at Van Yüzüncü Yıl University Faculty of Education in the 2018-2019 academic year participated in the study. The branches of the participants areSocial Studies, Turkish Language, Classroom, Secondary Education Mathematics,History, Science and Turkish Language-Literature Teaching. The `GeographyLiteracy Scale` which developed by Ebru Gençtürk was used as a data collectiontool in the study. Descriptive analysis, t-test for unrelated samples, PearsonCorrelation analysis and one-way analysis of variance (ANOVA) were used in theanalysis of the data in the study. As a result of the study, it was revealed that thegeography literacy levels of the teacher candidates were below the determinedproficiency criteria and their geography literacy levels were low. In addition, it is aneffect of the class variable in terms of geographical knowledge and skills that menare more qualified than women in terms of geographical knowledge and skills, thatthe geography literacy levels of the teacher candidates in the Social Studies andTurkish departments are higher than the teacher candidates in the Primary SchoolTeaching, Science, Mathematics and Literature departments. It was determinedthat the class variable has no effect in terms of geographical knowledge and skills.It has been determined that the type of school graduated from does not have adetermining effect on being geographically literate, it shows a significant differenceaccording to the age variable, and does not differ significantly according to thenumber of cities and countries traveled. Many findings were obtained that theteacher candidates who displayed a positive attitude towards the geographylesson in terms of geographical knowledge and skills were more sufficient thanthose who displayed negative attitudes.KEY WORDSGeography Literacy, Teacher Candidates, Literacy, Different Branches