Uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin bilgi ve iletişim teknolojilerine yönelik tutumları ve dijital okuryazarlık öz-yeterliliklerinin incelenmesi

Abstract

Bilim dünyasında yapılan yeniliklerin hızla arttığı bilgi çağında, bilişim teknolojilerinin birçok alanda bilgiye ulaşma, bilgiyi yapılandırma ve zengin öğrenme ortamları sunma gibi pek çok katkısı olduğu bilinmektedir. Teknoloji dünyasında gerçekleştirilen yeniliklerin eğitim sürecine yansımalarının günden güne çeşitlilik gösterdiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı pandemi nedeni ile gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin teknolojiye yönelik tutumları ve dijital okuryazarlık öz-yeterliliklerinin incelenmesidir. Karma araştırma yöntemi ile gerçekleştirilen çalışma Kırklareli İl Merkezi ve ilçelerinde olmak üzere resmi okullarda görev yapmakta olan 388 sınıf öğretmeni ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmada nicel verilerin toplanmasında `Eğitimde Teknoloji Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği` ve `Öğretmen Adaylarının Dijital Okuryazarlık Öz-Yeterliliği Ölçeği` ve araştırmacı tarafından geliştirilen demografik bilgi formu kullanılmıştır. Nitel verilerin toplanması için ise araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formu il geneli ve ilçeler de dahil olmak üzere farklı okullarda görev yapmakta olan 20 sınıf öğretmenine uygulanarak görüşmeler kayıt altına alınmıştır. Nicel verilerin analizinde betimsel istatistik, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans (ANOVA) analizi ve korelasyon analizinden yararlanılırken, nitel verilerin çözümlenmesinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmadan elde edilen bulgular kapsamında sınıf öğretmenlerinin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarının olumlu olduğu ve cinsiyet, eğitim düzeyi, mesleki tecrübe değişkenleri açısından anlamlı bir fark olmadığı bulgusuna ulaşılırken, yaş, idari görev sahibi olma ve bilgisayar kullanım süresi değişkenleri açısından ise anlamlı bir fark olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Çalışmada sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık öz-yeterliliklerinin orta düzeyde olduğu, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından anlamlı bir fark olmadığı bulgusuna ulaşılırken, yaş, idari görev sahibi olma, mesleki tecrübe ve bilgisayar kullanım süresi değişkenleri açısından ise anlamlı bir fark olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Nitel veriler kapsamında uzaktan eğitim sürecinde kullanılan dijital eğitim platformlarının öğretmenlerin dijital okuryazarlıklarını ve eğitimde teknoloji kullanımına yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediğine yönelik görüşler sunulmuştur. Çalışmada ayrıca öğretmenlerin genelinin eğitimde teknoloji kullanımına yönelik olumlu tutuma sahip olduğu, öğrenme ve öğretme ortamlarında teknolojiyi aktif bir şekilde kullandıkları belirlenmiştir. Öğretmenler, eğitim sürecinde teknoloji destekli sınıf ortamının dikkat ve motivasyonu artırması, bilgiye hızlı erişim sağlayarak zaman tasarrufu sağlaması, bilgiyi somutlaştırması, anında dönüt ve kalıcı öğrenme sağlaması gibi avantajlarına da dikkat çekmişlerdir. Öğretmenler ayrıca dijital öğrenme ortamlarında yaşadıkları problemlere ve bunlara yönelik çözüm önerilerine değinmişlerdir.

It is known that in the information age, where innovations in the world of science are rapidly increasing, information technologies have many contributions such as accessing information in many fields, structuring information and providing rich learning environments. It is seen that the reflections of the innovations carried out in the world of technology on the education process also vary from day to day. The aim of this study is to be examined classroom teachers' attitudes towards technology and digital literacy self-efficacy in the distance education process realized due to the pandemic. The study, which was carried out with the mixed research method, was carried out with 388 classroom teachers working in public schools in Kırklareli City Center and its districts. In the study, `Attitude Scale Towards the Use of Technology in Education`, `Pre-service Teachers' Digital Literacy Self-Efficacy Scale` and a demographic information form developed by the researcher were used to collect quantitative data. In order to collect qualitative data, the semi-structured interview form prepared by the researcher was applied to 20 classroom teachers working in different schools, including the province and districts, and talks were recorded. While descriptive statistics, independent sample t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) analysis and correlation analysis were used in the analysis of quantitative data, content analysis was used in the analysis of qualitative data. Within the scope of the findings obtained in the study, it was found that the attitudes of the classroom teachers towards the use of technology in education were positive and there was no significant difference in terms of gender, education level, professional experience variables, while there was a significant difference in terms of age, having an administrative task and the duration of computer use. In the study it was found that the digital literacy self-efficacy of classroom teachers was moderate and there was no significant difference in terms of gender age and education level, where as it was found that there was a significant difference in terms of having administrative duties and professional experience and computer usage time. Within the scope of qualitative data, opinions were presented that digital education platforms used in the distance education process positively affect teachers' digital literacy and their attitudes towards the use of technology in education. Also, in the study, it was determined that the teachers generally have a positive attitude towards the use of technology in education and actively use technology in teaching-learning environments. The teachers drew attention to the advantages of the technology-supported classroom environment for the student groups, such as increasing attention and motivation, saving time by providing quick access to information, concretizing information, providing instant feedback and permanent learning in the educational process. Teachers also mentioned the problems they experienced in digital learning environments and the solution suggestions for them.