Ege bölgesi kilimlerinde yer alan motiflerin mitolojik ve sembolik anlamları

Abstract

Pazırık halısı ile başlayan Türk dokuma sanatı zaman zaman farklı tartışmalara konuolmuştur. Eskiden günümüze dokumalarda kullanılan mitolojik ve sembolik anlamları olanmotiflerle ilgili pek fazla ayrıntılı araştırma yapılmamıştır. Ancak bu motiflerde yatansembolik anlamlar, hala bir ulusun kültürüne ayna tuttuğu aşikârdır. Bu tezin amacı EgeBölgesi Kilimlerinde Yer alan Motiflerin Sembolik anlamlarını vurgulamak, kilimlerde nasılkullanıldığını sentezlemek ve eski çağlardan, günümüze kadar gelen bu sembollerinhayatımızdaki önemli yerini inceleyip literatüre kazandırmaktır.Ege Bölgesi Kilimlerinde Yer Alan Motiflerin Sembolik Anlamları ile ilgili yapılmışolan bu tez çalışmasında; Ege Kilimleriyle ilgili müze araştırması yapılmış ve bu kilimlerdetespit edilen motiflerin sembolik anlamlarıyla ilgili literatür taraması yapılmış, bu alanla ilgiliAzerbaycan kaynaklarında yararlanılmış ve konuyla ilgili kitap, tez, makale ve dergilerincelenmiştir.Türk dokuma sanatının gelişim evrelerine bakıldığında Ege Bölgesi'nin bir dokumaüretim merkezi olduğu görülmektedir. Bölgenin hem sosyal ve ekonomik yapısı hem de ticariaçısı boyutu dokuma sanatını önemli şekilde etkilemiştir.Yapılan çalışmada sonucunda Ege Bölgesi'nin farklı yörelerinde kilim dokumaüretiminin halen devam ettiği ve bu dokumalarda kullanılan motiflerin sembolik anlamlarıolduğu sonucuna varılmıştır. Elde edilen bilgi ve kilim görselleri anlamlı ve sistematik birşekilde tez çalışmasında, analiz edilmiş ve tek tek yorumlanmıştır. Böylece Ege bölgesikilimlerinde yer alan motiflerin sembolik anlamları görsellerdeki şekilleri ile kayıt altınaalınınmış olacak. Literatüre katkıda bulunacak bu anlamlı motifler kuşaktan kuşağaaktarılarak alana fayda sağlayacağını ummaktayız.Anahtar Kelimeler: Dokuma, mitoloji, sembolik, motif, sanat.

The Turkish weaving art which started with the pazırık carpet has become a topic fordifferent arguments from time to time. There has not been any detailed investigation doneabout the mythological and symbolic meanings of the patterns used from the past to thepresent. However, the symbolic meanings laying under these patterns reflect the culture of anation. The scope of this thesis is to emphasize the symbolic meanings of the patterns used inEgean Region rugs also synthesize how it is used in these rugs and to investigate theimportance of these symbols which has come from old times until today and brought intoliterature.In this research, the symbolic meanings of the patterns used in the Egean Region rugs.museum investigation about the Egean rugs has been done and literature research about thesymbolic meanings of the patterns detected in these rugs has been done. Also, Azerbaijansources have been utilized and books, theses, journals, and articles have been examined aboutthis topic.When looked at the developmental stages of the Turkish weaving art it has been seenthat the Egean region is the center of weaving production. Both the social and economicstructure of the region and its commercial aspect have significantly affected the art ofweaving.In this research, it has been found that rug weaving production is still continuing indifferent parts of the Egean region and the patterns used in these weavings have symbolicmeanings. The information and rug images obtained have been analyzed and reviewed one byone in a logical and systematic perspective during this research. Consequently, the symbolicmeanings of the patterns used in Egean region rugs are going to be recorded due to thestructures as in the images. We hope that These meaningful patterns brought in literature aregoing to be transferred from generation to generation and gain benefit to this area topic.Keywords: weaving, mythology, symbolics, patt