Türkiye'de ideolojik kamplaşma ve 6. filo eylemleri

Abstract

Soğuk Savaş Dönemiyle başlayan Kapitalizm ve Sosyalizm ile bunların etrafında şekillenen ideolojik kavramların anlaşılması, daha doğrusu her kesimin kendisine yakın bulduğu akımı anlaşılır ve etkin kılma çabası Türkiye'yi uzun yıllar sürecek çatışmalara sürüklemiştir. Demokrat Parti iktidarının özellikle son yılında etkisi belirgin hale gelen öğrenci olaylarının 27 Mayıs 1960 Darbesine giden sürece zemin hazırlaması ve yaşananların darbe sonrasında gençliğin başarısı olarak lanse edilmesi Türk siyasetinde politik ya da politika dışı unsurların, gerektiğinde özellikle gençliği harekete geçirmeleri noktasında rol model olmuştur. Gençlerin 27 Mayıs sonrası başlayan ve 12 Eylül 1980 Darbesine değin devam eden ideolojik kamplaşma sürecinde ilk karşılaşılan gelişme 1961 Anayasası ve onun getirmiş olduğu özgürlükçü ortamdır.Türkiye'de başlayan değişimler, dünyadaki gelişmelerin etkisiyle de yeni bir boyut almıştır. Özellikle 1965 sonrasında ABD'nin Vietnam'a açmış olduğu savaş, Latin Amerika'nın kurtuluşu adına Küba'da yaşanılan devrim sürecinden sonra 1960'lı yılların son dönemlerinde dünyayı etkisi altına alan 68 Kuşağı, Türkiye'den yoğun olarak hissedilmiştir. Dış etkiler, ideolojilerin karşıt iki süper güce yönelik tavırlarını da beraberinde getirmiştir. Özellikle bu süreçte yaşanan ABD karşıtlığı, 6. Filo'ya yönelik eylemlere yol açmıştır. 1961 Anayasası ile ülkede daha rahat ve fazlasıyla gözlenen Sosyalizm ideolojisi kapsamında üniversite gençliği ve işçi sınıfının özgürlük istemiyle yapmış oldukları 6. Filo eylemleri de dahil tüm eylem ve grevlerin gün geçtikçe artmasını beraberinde getirmiştir ki bu da akabinde 12 Mart 1971 Muhtırası sürecini doğurmuştur.Yaşanan öğrenci olaylarına son vermek gayesiyle gerçekleşen 27 Mayıs'ın simgesi olan üç idam, aradan on yıl geçtikten sonra, üstelik 27 Mayıs'ın amacıyla tezat düşecek şekilde, gençlerin daha da artmış olan eylemlerinin gölgesinde yaşanacak 12 Mart'ı ve simgesi olan ayrı bir üç idamı hatırlatarak Türk siyasasına gölge düşürecektir. Bu gölge, yaklaşık bir on yıl daha Türkiye'de etkisini sürdürecek ve yine bir antidemokratik oluşum ile 12 Eylül 1980'i doğuracaktır. 12 Mart 1971 sürecinde bastırılmaya çalışılan sol hareket, özellikle 1974 yılında çıkarılan genel af sonrasında şiddetini artırarak 1975-1980 arası dönemde sağ-sol çatışmalarına sahne olmuştur. Türkiye'de yaşanan ideolojik mücadelelerin yanı sıra, siyasi anlaşmazlıklar, Türk diplomasisinde beliren gelişmeler bu dönemin sancılı ve ağır geçmesine ortam hazırlamış ve 12 Eylül 1980'de yeni bir darbeyle son bulmuştur.Anahtar Kelimeler: Sosyalizm, Kapitalizm, 68 Kuşağı, 6. Filo Eylemleri, Kanlı Pazar, 12 Mart 1971, 12 Eylül 1980

Cold War understanding of ideological concepts that revolve around them, starting with Capitalism and Socialism with a period, or rather every part of him found that current near-understand and effectively make the effort of Turkey was dragged into the conflict will last for many years. The fact that the student events, whose effects became evident especially in the last year of the Democratic Party rule, prepared the ground for the process leading to the coup of May 27, 1960 and the events that happened were presented as the success of the youth after the coup, became a role model in Turkish politics in terms of mobilizing political or non-political elements, especially the youth when necessary. The first development encountered in the ideological polarization process of the youth, which started after May 27 and continued until September 12, 1980, was the 1961 Constitution and the libertarian environment it brought.Starting changes in Turkey, it has taken a new dimension with the impact of global developments. Especially in 1965 after the war, which was opened in Vietnam in the United States, on behalf of the liberation of Latin America after the revolution process in living Cuban world under its influence in the late 1960s, the area 68 Generation, was felt intensely than Turkey. External influences have brought along the ideologies' attitudes towards the two opposing superpowers. Particularly, the anti-USAism experienced during this period led to actions against the 6th Fleet. With the 1961 Constitution, all actions and strikes, including the 6th Fleet actions, which were carried out by the university youth and the working class with the demand for freedom, within the scope of the ideology of Socialism, which was observed more comfortably and widely in the country, brought with it the increase of all actions and strikes, which subsequently led to the memorandum of March 12, 1971.The three executions, which are the symbol of May 27, which took place in order to put an end to the student incidents, are the 12 March and a separate three, it will cast a shadow on Turkish politics by reminding the execution. This shadow will retain its influence in Turkey nearly a decade, and still more will have an undemocratic 12 September 1980 with the formation. The left movement, which was tried to be suppressed during the period of 12 March 1971, increased its violence especially after the general amnesty issued in 1974 and witnessed right-left conflicts in the period between 1975-1980. In addition to the ideological struggle that took place in Turkey, political disputes, which appear in the development of Turkish diplomacy has prepared this period of painful and heavy media pass and has found a new coup ended on 12 September 1980.Key Words: Socialism, Capitalism, Generation 68, 6th Fleet Actions, Bloody Sunday, March 12, 1971, September 12, 1980