Bireysel emeklilik sistemi ve makroekonomik istikrar

Abstract

Günümüz dünya ekonomisinde emeklilik sistemleri, ulusların ekonomik istikrarı sağlamalarında en önemli güvenceleri olmuştur. Nüfusun yaşlanması, aktif-pasif dengesinin bozulması, sağlık hizmetlerinin maliyetlerindeki artış, siyasi müdahaleler, ekonomik dalgalanmalar, enflasyon, işsizlik gibi nedenler, hemen her ülkede sosyal güvenlik sistemlerini sıkıntıya sokmuştur. Oluşan bu krizler neticesinde sosyal güvenliği tamamlayıcı bir unsur olan bireysel emeklilik sistemi, krizlerin çözümü için uygun bir araç olarak görülmüş ve uygulamaya konulmuştur. BES, bireylerin çalışırken yaşadığı refahın emeklilik döneminde de sürdürülmesini amaçlamaktadır. Bu çalışmanın amacı bireysel emeklilik fon büyüklüğü ile makroekonomik istikrar arasındaki nedensellik ilişkisini Türkiye için analiz etmektir. Analiz iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, GSYH (büyüme), enflasyon, işsizlik, bütçe açığı ve cari işlemler açığı değişkenleri kullanılarak, Temel Bileşenler Analizi ile Türkiye için bir makroekonomik istikrar endeksi oluşturulmuştur. İkinci aşamada Makroekonomik İstikrar Endeksi ile BES fon büyüklüğü arasındaki nedensellik ilişkileri Toda-Yamamoto ve Fourier Toda Yamamoto Nedensellik Testi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonuçları, bireysel emeklilik fon büyüklüğü ile makroekonomik göstergeler arasında nedensellik ilişkisi olmadığını göstermektedir. Çalışmadan elde edilen sonuçlar, geçmiş dönem bireysel emeklilik sistemi fon tutarlarının, makroekonomik istikrar öngörülerinde kullanılamayacağını göstermektedir. Kur oynaklığı ve enerji maliyetlerinde meydana gelen artışlar, COVID 19 nedeniyle küresel tedarik zincirinde meydana gelen bozulmalar, dünya genelinde enflasyon oranlarının artmasına neden olmuş, gelişmiş ülkelerde yüksek enflasyon nedeniyle alınan faiz artırım kararları, diğer gelişmekte olan ülkelerde olduğu gibi Türkiye ekonomisini de olumsuz etkilemiştir. Finansman olanaklarının kısıtlı olması ve yükselen kurlar ülke genelinde kırılganlığı artırmaktadır. Bu bağlamda, makroekonomik istikrarın sağlanabilmesi için, finansal kırılganlıkların azaltılması ve istikrarlı bir büyümenin sağlanması önemlidir.

In today's world economy, pension systems have also been the most important guarantees for the economic stability of nations. The aging of the population, the deterioration of the asset-liability balance, the increase in the costs of health services, political interventions, economic fluctuations, inflation and unemployment have put the social security systems into trouble in almost every country. As a result of these crises, the private pension system, which is a complementary element to social security, was deemed appropriate for the solution of the crises and was put into practice. The Indıvıdual Pension System aims to maintain the welfare experienced by individuals during their retirement periods as well. The aim of this study is to analyze the causality relationship between private pension fund size and macroeconomic stability for Turkey. The analysis consists of two phases. In the first stage, macroeconomic stability ındex was calculated by using macroeconomic tors such as GDP (growth), unemployment, inflation, budget deficit and current account deficit through main component analysis. In the second stage, the causality relationships between Macroeconomic Stability Index and private pension system fund size were analyzed with the Toda-Yamamoto and Fourier Toda Yamamoto Causality Test. The results of the study show that there is no causality relationship between the private pensiton fund size and macroeconomic stability. The results obtained from the study show that the past period private pension system fund amounts cannot be used in macroeconomic stability predictions.