Türkiye'deki belediye hizmet binalarının kamu yapısı olarak temsiliyetinin yarışma projeleri üzerinden tartışılması: Cumhuriyet dönemi ve 2000 yılı sonrası

Abstract

Türkiye'de Cumhuriyet'in kuruluşundan itibaren yaşanan sosyal, kültürel, ekonomik ve politik değişimler yerel yönetimlerin mimari anlamda temsiliyetini üstlenen belediye binaları tasarımlarına ve bununla birlikte kentsel kamusal mekân kurgusuna yansımıştır. Özellikle 2000 yılı sonrasında yarışma yöntemi ile elde edilen belediye hizmet binalarının şartname, mimari rapor ve jüri raporlarında kent içindeki temsiliyetleri üzerine söylemler belirmektedir. Bu anlamda Cumhuriyetten sonra değişen toplum yapısı ve kent olgusunun da kamu yönetim yapısı olarak belediye hizmet binalarına yansıdığını belirtmek gerekmektedir. Bu bağlamda çalışma kapsamında; Cumhuriyetten sonra elde edilen ve uygulanan belediye binaları, bu süreçteki değişimlere göre 1923-1950, 1950-2000 ve 2000 yılı sonrası olmak üzere üç dönem halinde incelenmiştir. Dönemlere ait örnekler `genel cephe karakteri`, `iç-dış ilişkisi/geçirgenlik`, `vaziyet planı kararları`, `kentsel bir mekân olarak konumlanma` olarak 4 temel karar ve bunların alt başlıkları ile analiz edilmiştir. Çalışma; belediye hizmet binası yarışma projelerinin zaman içerisinde salt bina ölçeğinde değil, kentsel tasarım kurgusu içerisinde ele alınarak kentli ile iletişime geçmeye çalışan, düşünsel çabaların varlığını irdelemektedir. Bu kapsamda 2000 yılı sonrasında yapılan belediye hizmet binalarının kente karşı üstlendiği – temsil ettiği durumları, Cumhuriyet Döneminde kullanılmış yapılarıyla karşılaştırmalı olarak yarışmalar üzerinden tartışmaya açmaktadır.

The social, cultural, economic and political changes experienced in Turkey since the Republican Period have been reflected in the designs of municipal buildings which represent the local governments in terms of architecture, as well as in the urban public space construction. Especially after the year 2000, discourses about the representation in the city appear in the specifications, architectural reports and jury reports of the municipal service buildings obtained by the competition method. In this sense, it should be noted that the changing social structure and urban phenomenon after the Republic is also reflected in the municipal service buildings as a public administration structure. In this context, within the scope of the study; Municipal buildings, which were acquired and implemented after the Republic, were examined in three periods, 1923-1950, 1950-2000 and after 2000, according to the changes in this process. The examples from the periods were analyzed with 4 basic decisions and their sub-headings: `general frontal character`, `internal-exterior relation/permeability`, `site plan decisions`, `positioning as an urban space`. This study examines the existence of intellectual efforts that try to communicate with the citizens of the city service building competition projects over time, not only on the building scale, but within the urban design fiction. İn this context comes up for discussion the situations that the municipal service buildings which were built in Period of after 2000, alongside of Early Period of Republic through competitions.