Mücevher tasarımına mimarlığın yansıtılmasında çizgi öğesinin analizi ve yöntem önerisi

Abstract

Dünya savaşları, endüstri devrimi gibi sosyolojik nedenler ve Bauhaus Okulu'nun açılmasıyla birlikte birçok sanat dalında olduğu gibi mücevher tasarımını da etkileyen yeni sanat akımları doğmuştur. 1960'larda ortaya çıkan `mücevher tasarımına mimarlığın yansıtılması` yöneliminin, 1980'lerde mimarlarında mücevher tasarlamaya yönelmesiyle, heykelsi tasarımların ön plana çıktığı yapıtlar üretilmiştir. Bu yönelim teknolojinin de katkısıyla, bazı tanınmış mimarlar tarafından günümüzde de devam ettirilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın, günümüzde de uygulanan, ancak hakkında yapılmış fazla araştırma bulunmayan, mücevherat ve mimarlık tasarımlarının biçimsel etkileşimi üzerine temel bir araştırma olması hedeflenmiştir. Tez konusu üzerine araştırmalar sonucunda, mimari ve mücevher tasarımı etkileşiminin biçime yansıtılmasında sanat ve tasarımın temeli olan çizgi öğesinin önemli rolü olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle, öncelikle çizgi öğesinin tasarımdaki tüm etkinliği tanımlandıktan sonra, iki disiplinde de ayrı ayrı ele alınarak yeri ve önemi incelenmiştir. Bunların yanı sıra, mücevher ve mimari disiplinleri arasındaki tarihsel, estetik ve biçimsel paralellikler tanımlanmıştır. Konuyla ilgili bu girişi oluşturduktan sonra, 1980'lerden günümüze kadar mücevher tasarlamış olan ve alanlarında özel bir yere sahip olan mimarlar arasından seçim yapılarak, eser örnekleri üzerinde durulmuştur (Richard Meier, Peter Eisenman, Arata Isozaki, Oscar Niemeyer, Frank Gehry, Zaha Hadid, Daniel Widrig, Ludovico Lombardi). Bu örnekler üzerinden, ortak çizgisel özellikler taşıyan ve biçimsel benzerlikleri olan mücevher ve mimari yapıtlar için tablolar oluşturularak, çizgi öğesi bağlamında karşılaştırmalı çözümlemeler yapılmıştır. Çözümleme bölümlerindeki her mimar, çizgi öğesinin günümüze kadar evrilmesinde bir basamak görevi görmektedir. Tablo destekli çözümleme sıralamalarının tamamı, bu çizgisel dönüşümün mücevherlere nasıl yansıtıldığını göstermektedir. Elde edilen çözümlemelerde, mücevher tasarımının farklı bir disiplinle etkileşimi doğrultusunda çizgi öğesinin etkinliği ve somut olarak nasıl uygulandığı görülmektedir. Çalışmanın sonucunda; tasarımı kompozisyonlarında biçimsel bir önerme oluşturabilmek için, her iki disiplinin tasarımlarında belirleyici rol oynayan çizgi öğesinin çözümlemelerinden veriler elde edilmiştir. Bu veriler ile çözümleme sonucu elde edilen unsurlar bir araya getirilerek, yeni bir biçimsel örgütlenme oluşturmak için yöntem önerisi oluşturulmuş ve bu önerme uygulamalı çalışma ile somutlandırılarak sonuçlandırılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Mücevher Tasarımı, Mimarlık, Arkitektonik Mücevherler, Mimarların Mücevherleri, Disiplinler Arası Etkileşim, Çizgi Öğesi, Çizgisel Özelliklerin Çözümlemesi

Along with some sociological issues such as world wars, the industrial revolution, and the opening of the Bauhaus School, new art movements that affect jewelry design emerged just as they affected many other arts as well. With the understanding of `reflecting architecture in jewelry design` that emerged in the 1960s, works with sculptural designs were produced with the tendency of architects to design jewelry in the 1980s. This tendency is maintained today by some well-known architects with the contribution of technology. In this context, the study is aimed to be basic research on the stylistic interaction of jewelry and architectural designs, which is still applied, but there is not much research on it at present.In consequence of the researches on the thesis topic, it is determined that the line element, which is the basis of art and design, plays an important role in terms of reflecting the interaction between architecture and jewelry design on the form. Therefore, after defining all the effectiveness of the line element in design at the first; and then, its place and importance were examined separately in two disciplines. Besides, historical, aesthetic, and stylistic parallels between the disciplines of jewelry and architecture are defined. After setting up this introduction on the topic, by making a selection among the architects who have designed jewelry from the 1980s to the present day, and have a special place in their fields, and examples of their works are focused on (Richard Meier, Peter Eisenman, Arata Isozaki, Oscar Niemeyer, Frank Gehry, Zaha Hadid, Daniel Widrig, Ludovico Lombardi). On the basis of these examples, a comparative analysis has been carried out in the context of line element by creating tables for jewelry and architectural works with common linear features and stylistic similarities. Each architect in the analysis departments serves as a step in the evolution of the line element up to the present day. All of the table-supported analysis sequences demonstrate how this linear transformation is reflected in jewelry.In the acquired analyses, it is demonstrated that the effectiveness of the line element in accordance with the interaction of jewelry design with a different discipline, and how it is applied perceptibly. As a conclusion of the study, to create a stylistic proposition in jewelry design compositions, data were collected from the analysis of the line element that plays a decisive role in the designs of both disciplines. By gathering these data and the elements acquired as a consequence of the analysis, a method proposal was created to create a new stylistic organization, and this thesis was brought to a conclusion by embodying it with workshops.KEY WORDS: Jewelery Design, Architecture, Architectonic Jewelry, Jewelry by Architect, Interdisciplinary Interaction, Line Element, Analysis of Linear Properties