Hacı Selim Ağa Kütüphanesi Hacı Selim Ağa Koleksiyonu'ndaki ebru ciltler

Abstract

Bu araştırmada ebru ve cilt sanatlarının tarihi gelişim süreçleri, çeşitleri ve kullanılan malzemeler konusunda özetlenmeye çalışılmıştır. Geçmişten günümüze gelen ebru sanatında ebrular, belirli isimlerle kullanılmıştır. Ebru çeşitlerinin yapım aşamaları ve metodları başarılı bir eser için büyük önem arz etmektedir. Cilt sanatıyla ilgili ise bütün kaynaklarda tanımlamalar hemen hemen aynıdır. Cilt sanatının tarihçesinin, çeşitlerinin anlatımına kısaca yer verilmiş olup daha çok çârgûşe cilt üzerinde durulmuştur. Çârgûşe ciltlerde ebru kullanımına sıkça rastlanmaktadır. Bu sebeple çeşitli ebru örneklerinin nasıl kullanıldığı hakkında detaylı bilgilere yer verilerek bu alana yönelik uygulama çalışmaları yapılmıştır. Kap içlerinde çoğunlukla yan kâğıt olarak kullanılan ebru, zamanla yazma eserlerde kapların üzerinde de kullanılması kitap sanatlarına yardımcı bir dal olarak kullanılmaya başlar.Araştırmada Hacı Selim Ağa Kütüphanesi ve Hacı Selim Ağa Koleksiyonu'ndaki ebru ciltleri incelendi. Tez kapsamında Üsküdar'da bulunan Hacı Selim Ağa Kütüphanesi'ndeki Hacı Selim Ağa koleksiyonu taranarak yirmi altı adet ebrulu cildin olduğu tespit edilmiştir.Eserlerin kütüphane sistemindeki mevcut görsellerinden yararlanılarak bu görsellerdeki ebrulu ciltlere çok benzer üç adet ebrulu cilt uygulaması yapılmış olup sistemdeki verilerden yararlanılmıştır. Eserlerin numaraları, tarih aralıkları, müellifleri,konuları ve katalog bilgileri hazırlanmıştır. Yapılan çalışma da ebru ciltler konusundaki araştırmaların kaynak eksikliğinden dolayı bundan sonra yapılacak olan çalışmalara zemin hazırlayacağı umulmaktadır.Yapılan inceleme ve araştırmalar değerlendirme ve sonuç bölümlerinde açıklanmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Cilt, Ebru, Çarkuşe, Ebrulu Cilt, Hacı Selim Ağa

In this research, it has been tried to summarize the historical development processes of marbling and bookbinding arts, types and materials used. In the marbling art, which has come from the past to the present, marbling has been used with certain names. The production stages and methods of marbling varieties are of great importance for a successful work. Regarding to bookbinding, the definitions in all sources are almost the same. The description of the history and varieties of bookbinding art is given briefly, and emphasis is on the çârgûşe bookbinding. Paper Marbling art is frequently used in Charkuse Bindings. For this reason, detailed information about how various marbling samples are used has been given and application studies have been carried out for this field. Marbling, which is mostly used as a side paper in the endpapers, has started to be used as an auxiliary branch of the book arts, which is used on the cover in manuscripts over time.In our research, it has been examined the bookbindings with marbling in the Hacı Selim Aga Collection in the Hacı Selim Aga Library. Within the scope of the thesis, the Hacı Selim Aga collection in the Hacı Selim Aga library in Üsküdar has been scanned and twenty-six marbling bookbindings were found. By using the existing visuals of the works in the library system, three marbling bookbindings very similar to the marbling bookbindings in these visuals were applied and the data in the system was used. The numbers, date ranges, authors, subjects and catalog information of the manuscripts have been prepared. The study it has been done is hoped that the research about marbling bindings will pave the way for future studies due to the lack of resources. The examinations and researches carried out are explained in the evaluation and conclusion sections.KEYWORDS: Bookbinding, Marbling, Çarguşe, The bookbinding with marbling, Hacı Selim Aga