Tarihi hava fotoğraflarının farklı yöntemler ile ortorektifikasyonu ve doğruluk analizi

Abstract

Uzaktan algılama biliminin uygulama alanları içerisinde önemli bir yeri olan hava sistemleri, eski dönemlerden bu yana yaygın olarak kullanılmış ve günümüzde de gelişen teknoloji ile birlikte aktif olarak kullanılmaktadır. Bahse konu bu uygulamanın temel algılayıcı sistemi analog hava kameraları olmuştur. Analog hava kameraları ile çekilen hava fotoğrafları ise çekim zamanına göre içerdikleri bilgi ile büyük önem arz etmektedir. Bu kapsamda bu hava fotoğraflarının ortorektifikasyonunun yapılabilmesi ve kullanıcıların hizmetine sunulabilmesi için zamana bağlı olarak kamera parametre bilgilerinin eksik olduğu da varsayılırsa doğru yöntemler kullanılarak ortorektifiye edilmesi gerekmektedir. Bu sayede yapılacak olan birçok çalışmaya ışık tutacak ve geçmişten günümüze olan birçok sorunun ya da değişim analizinin doğru yapılmasına katkı sağlayacaktır. Hava fotoğraflarının eski yıllara ait olması nedeniyle bazı parametre bilgileri günümüzde bilinememekte ve bu durum karşısında hassas yöneltme işlemi yapılamaya bilmektedir. Bu nedenlerden dolayı hava fotoğraflarının yöneltme işlemlerini farklı yöntemlerle yapmak ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Fakat farklı senaryolarda ortorektifikasyon işlemi yapılarak her bir yöntem arasındaki farklılıkların karşılaştırılması gerekmektedir. Araştırma çalışmasında bu kapsamda HGM tarafından 1973 yılında çekilen 60 adet hava fotoğrafı kullanılarak, PCI Geomatica yazılımıyla, otomatik görüntü eşleme ile stereo görüntülerden elde edilen YKN'ler kullanılarak ve Agisoft yazılımıyla iç yöneltme elemanları dâhil edilmeden yapılan ortorektifikasyon işlemleri ile ortofoto üretimi yapılmış ve ortofotoların yatay eksende karesel ortalama hata değerleri karşılaştırılmış ve yöntemlerin birbirine göre durumları değerlendirilmiştir.

Aerial systems, which have an important place in the fields of application of remote sensing science, have been widely used since ancient times and are actively used today along with developing technology. The basic sensor system of this application has been analog aerial cameras.Aerial photographs taken with analog aerial cameras are of great importance with the information they contain according to the shooting time. In this context, in order for these aerial photographs to be orthorectified and made available to users, if it is also assumed that the camera parameter information is missing depending on the time, it must be orthorectified using the correct methods. In this way, it will shed light on many studies to be done and will contribute to the correct analysis of many problems or changes from the past to the present. Due to the fact that the aerial photographs belong to the old years, some parameter information is not known today, and sensitive orientation cannot be performed in the face of this situation. For these reasons, the need to do the orientation of aerial photographs with different methods has emerged.However, in different scenarios, it is necessary to compare the differences between each method by performing orthorectification. In the research study of this context, orthophotos were produced by using 60 aerial photographs taken by HGM in 1973, by using GCPs obtained from stereo images with automatic image matching with PCI Geomatica software, and by orthorectification processes with Agisoft software without including internal orientation elements and the root mean square error values on the axis of the orthophotos were compared and the relative conditions of the methods were evaluated.