Ortaokul fen projeleri sergisinin öğrencilerin motivasyonlarına, kaygı düzeylerine ve tutumlarına etkisi

Abstract

Bu tez çalışmasının amacı; ortaokul fen projeleri sergisinin, proje yapıp sergileyen öğrencilerin ve proje sergisini gözlemleyen öğrencilerin fen öğrenimine yönelik motivasyonlarına, fen dersi kaygı düzeylerine ve fen proje sergisine yönelik tutumlarına etkisini incelemektir. Bu amaçla iki farklı grup ile çalışma yürütülmüştür. Çalışma grubunun ilkini 2018-2019 eğitim–öğretim yılında bir devlet ortaokulunda öğrenim görmekte olan, proje hazırlayarak yıl sonu fen proje sergisinde sergileyen her sınıf seviyesinden 48 öğrenci oluşturmuştur. Diğer grup ise aynı okulda öğrenim gören ve bu sergiyi ziyaret eden her sınıf seviyesinden ortaokul öğrencilerinden basit seçkisiz örnekleme ile seçilmiş 165 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada nicel ve nitel yöntemlerin bir arada kullanıldığı karma yöntem yaklaşımı tercih edilmiştir. Nicel veriler toplanırken deneysel desenlerden olan tek gruplu ön test son test araştırma deseni kullanılarak çalışma yürütülmüştür. Bu desene göre ilk grupta proje hazırlama ve sergileme yapılmadan önce ve yapıldıktan sonra, diğer grupta ise sergi gözleminden önce ve gözlemden sonra ölçümler elde edilmiştir. Araştırmada nicel veri toplama aracı olarak Yılmaz ve Çavaş (2007) tarafından Türkçe' ye uyarlanmış `Fen Öğrenimine Yönelik Motivasyon Ölçeği`; Kağıtçı ve Kurbanoğlu (2013) tarafından geliştirilen `Fen Ve Teknoloji Dersi Kaygı Ölçeği`; Keçeci, Zengin ve Alan (2017) tarafından hazırlanmış `Bilim Şenliği Tutum Ölçeği` kullanılmıştır. Çalışmanın nitel boyutunda nitel araştırma desenlerinden olan durum çalışması yöntemine yer verilmiştir. Nitel verilerin toplanabilmesi için araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmış ve her gruptan 4 öğrenci olmak üzere toplam 8 öğrenciden elde edilen cevaplar temalandırılarak elde edilen sonuçlar üzerinde yorumlamalar yapılmıştır. Bulgular incelendiğinde proje yapan öğrencilerin fen proje sergisi sonrasında fen dersine karşı motivasyon düzeylerinde anlamlı artış gözlendiği, sergiyi gezen öğrencilerde ise anlamlı farklılık gözlenmediği saptanmıştır. Fen dersine karşı kaygı düzeylerine yönelik veriler incelendiğinde ise proje yapan ve sergiyi gezen öğrencilerin ön test ve son test verilerinde anlamlı farklılık bulunamamıştır. Fen proje sergisi tutum düzeylerine yönelik veriler incelendiğinde ise, sergiyi gezen öğrencilerde anlamlı artış gözlendiği, proje yapan öğrencilerde ise anlamlı farklılık oluşmadığı gözlenmiştir. Görüşme formlarına öğrencilerin verdiği cevaplar incelendiğinde ise, proje yapan ile sergiyi gözlemleyen öğrencilerin fen dersi motivasyonlarının ve fen proje sergisi tutumlarının olumlu yönde etkilendiği sonucu elde edilmiştir. Bu çalışma sonuçlarına göre fen proje sergilerinin öğrencilerin fen dersine yönelik motivasyonlarının ve fen proje şenliklerine yönelik tutumlarının arttırmasına da katkı sağladığı, fen dersine karşı kaygılarında ise anlamlı derecede katkı göstermediği görülmüştür. Bu çalışmaya göre etkili, yararlı, ve anlamlı bir fen öğretimi için fen proje sergilerinin öğretimde etkili kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır.

The purpose of this thesis is; to examine the effect of middle school science projects exhibition on the motivation towards science learning, students' anxiety levels and attitudes towards science project exhibition. For this purpose, research was conducted with two working groups. The first group of the study consisted of 48 secondary school students studying at a public school in 2018-2019 academic year from each grade level who prepared and exhibited their projects in the science project exhibition at the end of academic year. The other group consists of 165 randomly sampled students from each grade level, studying in the same secondary school and visited this exhibition. The mixed method approach, in which quantitative and qualitative methods are used together, was preferred in the study. While collecting quantitative data, the study was carried out using a single-group pre-test post-test research pattern, which is one of the experimental designs. According to this pattern, measurements were obtained before and after the project preparation and exhibition in the first group, and before and after the exhibition observation in the other group. `Motivation Toward Science Learning Questionnaire` adapted by Yılmaz and Çavaş (2007) to Turkish; `Science and Technology Lesson Anxiety Scale` developed by Kağıtçı and Kurbanoğlu (2013); `Science Festival Attitude Scale` prepared by Keçeci, Zengin and Alan (2017) was used as quantitative data collection tools in the research. In the qualitative dimension of the study, the case study method, which is one of the qualitative research patterns, is included. In order to collect qualitative data, the interview form developed by the researcher was used and the answers obtained from a total of 8 students, 4 students from each group, were themed and interpretations were made on the results obtained. When the findings were analyzed, it was found that, after the science project exhibition there was a significant difference in the motivation levels of the students who did the projects, and that there was no significant difference in the students visiting the exhibition. When the data on anxiety levels against science lesson were examined, no significant difference was found in the pre-test and post-test data of the students who made projects and visited the exhibition. When the data regarding the science project exhibition attitude levels were examined, it was observed that there was a significant difference in the students who visited the exhibition and that there was no significant difference in the students doing the project. When the students' responses to the interview forms are examined, it was obtained that the science lesson motivations and attitudes of the science project exhibition were positively affected by the students who observed the project and the exhibition. According to the results of this study, it was observed that science project exhibitions also contributed to the increase of students' motivation towards science lesson and their attitudes towards science project festivities, and did not significantly contribute to their anxiety towards science lesson. According to this study, it was concluded that science project exhibitions can be used effectively for an effective, useful, and meaningful science teaching.