PISA verilerine göre öğrencilerin fen okuryazarlığını etkileyen bazı faktörlerin analizi

Abstract

Betimsel modele sahip bu çalışmanın genel amacı, PISA uygulamasına katılmış Türkiye, Finlandiya, Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail öğrencilerinin fen okuryazarlığını etkileyen faktörleri belirlemektir. Bu çalışmada 15 yaşındaki öğrencilerin fen okuryazarlığı ile ilgili becerilerini ölçülmek üzere PISA 2012 ve 2015 bilişsel testlerin verileri kullanılmıştır. Veri analizinde SPSS ve HLM programlarından yararlanılmıştır. Araştırmanın nicel verilerinin analizinden elde edilen verilerin değerlendirilmesinde SPSS programında normal dağılım ve etki büyüklüğü hesaplanmıştır. Bu veriler ışığında t-testi ve ANOVA parametrik testleri kullanılmıştır. PISA 2012 ve 2015 sonuçlarına göre Türkiye, Finlandiya, Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'de öğrenci özelliklerinin (örneğin, annenin ve babanın eğitim durumu, bilgisayar bulundurma durumu, eğitim yazılımları bulundurma, dünya klasikleri ve şiir kitapları bulundurma, cep telefonu bulundurma sayısı, evinde var olan bilgisayar ve kitap sayısı gibi) artması, öğrencilerin fen okuryazarlığı ortalamasını da artırmaktadır. Ayrıca, PISA 2012 sonucuna göre öğrenci özelliklerinin cevaplandırılma durumunun, okula yönelik tutumlarının (okula düzenli katılma, okulun zaman kaybı olmadığı düşüncesi, okulun benimsenmesi ve okula ait olduğunu hissetmesi, okulda kendini becerikli hissetmesi, sınıf arkadaşları tarafından sevildiğini ve okulda yalnız olmadığını düşünmesi) ve öğrencilerin okul öncesi eğitimine katılma durumunun artması fen okuryazarlığını da artırmaktadır. PISA 2012'de Türkiye'de öğrencilerin fen okuryazarlığı başarı puanlarındaki değişkenliğin % 59'u okullar arasındaki farklılıklarla ve % 41'i okul içi (öğrenciler arası) farklılıklarla açıklanmaktadır. PISA 2015'de de fen okuryazarlığı başarı puanlarındaki değişkenliğin % 59'u okullar arasındaki farklılıkla açıklanmaktadır. Araştırma kapsamında yer alan ülkelerin okullar arası varyans değerlerine bakıldığında en yüksek açıklanma oranı % 59 ile Türkiye (PISA 2012), en az açıklanma oranı % 9 ile Finlandiya'dır (PISA 2015). Türkiye'de okul özellikleri değişkenleri modele eklendikten sonra fen okuryazarlığı bireysel farklılıkların hem PISA 2012 hem de PISA 2015'de % 22.80'lik kısmının modele eklenen okul değişkenleri ile açıklanacağı anlamına gelmektedir. Sonuç olarak, PISA 2012 ve 2015 analiz sonuçlarına göre aile ve okul ekosistemlerinde iyileştirme yapılması öğrencilerin fen okuryazarlığını artıracaktır.

In this descriptive study the purpose is to determine the factors affecting the science literacy of fifteen years old students in four countries (Turkey, Finland, USA and Israel) participated in PISA. In this study, cognitive tests data in PISA 2012 and 2015 are used to measure the science literacy of the fifteen years old students. SPSS and HLM programs are used to analyze the data. While determining the type of analysis in SPSS program, normal distribution and effect size are calculated. T-test and ANOVA parametric tests are used to assess the data. The findings of PISA 2012 and 2015 presents that when students characteristics (e.g. the educational level of parents, the availability of computers, educational software, the classic literature and poetry books, the number of mobile phones, the number of computers and books at home) increase in Turkey, Finland and United State of America and Israel, the average of students' science literacy also increases. Moreover, according to results of PISA 2012, when the responding of student characteristics, the attitudes towards the school (regular attendance at school, the idea that the school is not a waste of time, the adaptation and the sense of belonging to school, feeling skillful at school, feeling loved by classmates and not feeling alone at school e.g.) and the rise of students' participation in pre-school education increase, students' science literacy also increases. Additionally, in PISA 2012, 59% of variance in science literacy of students in Turkey is explained by the differences between schools and 41 % by intra-school differences (between students). In PISA 2015, 59% of variance in science literacy of students in Turkey is explained by the differences between schools. When examined the inter-school variance values of the countries included in the study, Turkey has the highest disclosure rate with 59% (PISA 2012) and Finland has the minimum disclosure rate with 9% (PISA 2015). In Turkey, it could be inferred that 22.80% of the individual differences in science literacy might be explained by school variables added to the model (both PISA 2012 and PISA 2015). As a result, based on PISA 2012 and 2015 analysis results, if family and school ecosystems might be improved, this will contribute to science literacy of the students.