Okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet algılarının çeşitli faktörlere göre incelenmesi

Abstract

Kamu kurumu ve özel kurumda çalışan okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet algı düzeylerinin yüksek olmasının önemi meslek hayatlarında öğrencilere toplumsallaşma sürecinde, geleneksel cinsiyetçi algının kırılmasını ve toplumsal cinsiyet eşitliği algısını aktarabilme konusunda önemli bir noktada bulunmaktadırlar. Çocuklar doğduklarından itibaren ilk olarak ailesi tarafından toplumsal cinsiyet algısı öğretilmekte ve daha sonra okul, öğretmen, arkadaş gibi faktörlerin etkisi ile öğrendiği normlar da pekiştirilmektedir. Bu bağlamda çocuklar üzerinde önemli etkisi olan toplumsal cinsiyet algı düzeyi yüksek okul öncesi öğretmenlerinin, yeni nesil öğrencilere aktarımı da bu yönde olacaktır. Bu araştırmanın amacı resmi ve özel anaokullarında çalışan okul öncesi öğretmenlerinin toplumsal cinsiyet algı düzeylerinin ve ilişkili faktörlerin belirlenmesidir. Araştırma genel tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın verileri 2019-2020 güz yarıyılında Samsun merkez ilçelerinden olan Atakum, İlkadım, Canik ve Tekkeköy'de görev yapan toplam 405 okul öncesi öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma da veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan `Kişisel Bilgi Formu`, Altınova ve Duyan (2013) tarafından geliştirilen `Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği` kullanılmıştır. Bu araştırmada Okul Öncesi Öğretmenlerine uygulanan ölçeğin verilerinde Cronbach Alpha değeri 0.904 olduğu bulunmuş olup veriler geçerli ve güvenilir olduğu kabul edilmiştir. Araştırma verilerinin normallik varsayımını karşılayıp karşılamadığını belirlemek amacıyla yapılan analizde basıklık değeri -.749, çarpıklık değeri -.206 olarak bulunmuştur. Tabachnick ve Fidell (2007), çarpıklık ve basıklık değerlerinin +1.500 ve – 1.500 değerleri arasında olduğu durumlarda dağılımın normal dağılım olarak gerçekleştiğini kabul etmektedir. Buna göre araştırma verilerinin normal dağılım gösterdiği kabul edilmiştir ve verilerin analizlerinde parametrik testler ve betimsel analizler yapılmıştır. Böylece çalışmada parametrik testler olan bağımsız örneklem T- testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Parametrik testler yapılırken verilerin homojenliği kontrol edilmiş ve değişkenlerin homojen dağıldığı analizlerde görülmüştür. Yapılan analizler sonucunda Toplumsal Cinsiyet Algısı Ölçeği'nden alınan ortalama puan 99.40 olarak bulunmuştur. Bu puanın verilen aralığa (25-125) göre yüksek olması, toplumsal cinsiyet algısının eşitlikçi yönde çıktığı görülmektedir. Toplumsal cinsiyet algı düzeyleri puanları; cinsiyet değişkeni (p=0.92>0.05) açısından öğrencilerin toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir. Elde edilen verilere bakılarak okul öncesi öğretmenlerin medeni durumuna göre toplumsal cinsiyet algı düzeyleri anlamlı bir farklılık göstermektedir (p=0.02<0.05). Yapılan analiz sonuçlarına göre okul öncesi öğretmenlerin sahip oldukları çocuk sayısına göre toplumsal cinsiyet algı düzeyleri anlamlı bir farklılık göstermektedir (p=0.00<0.05). Okul öncesi öğretmenlerin çalışma yılına göre toplumsal cinsiyet algı düzeyleri anlamlı bir farklılık göstermemektedir (p=0.058>0.050). Toplumsal cinsiyet algı düzeyleri puanları; çalıştığı kurum (p=0.25>0.05) açısından okul öncesi öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir. Gelir durumu (p=0.02<0.05) açısından okul öncesi öğretmenlerin toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Okul öncesi öğretmenlerin mesleklerini seçme durumuna göre toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık vardır (p=0.00<0.05). Okul öncesi mesleğinin kadınlara uygun olma durumunu algılamalarına göre toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur (p=0.00<0.05). Öğrencilerin gelişimi açısından okul öncesi öğretmenlerin kadın olması gerektiğine ilişkin toplumsal cinsiyet algı düzeyleri anlamlı bir farklılık göstermektedir (p=0.00<0.05). Okul öncesi öğretmenlerin `kız öğrenciler doğaları gereği sakin, erkek öğrenciler ise daha haşarıdır` şeklindeki algıyı değerlendirme durumlarına ilişkin toplumsal cinsiyet algı düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır (p=0.00<0.05).Anahtar Sözcükler: toplumsal cinsiyet, cinsiyet, toplumsal cinsiyet eşitliği, okul öncesi öğretmeni

The high quality of gender perceptions of the preschool teachers who work in public and private institutions can be regarded as important in terms of their role in eliminating the conventional gender perceptions and transferring gender quality perception during socialization process of the children. Beginning from their infantry, children begin to learn gender perceptions firstly from their parents and then from the school, their teachers and friends thereby internalizing the norms of the society. Therefore, preschool teachers with an equal perspective about gender will have an important effect on the new generations. This study aims at examining the gender perceptions and related factors of preschool teachers working in public and private kindergartens. The research was carried out as a general survey model. The research data was gathered from 405 preschool teachers working in different kindergartens in Atakum, İlkadım, Canik and Tekkeköy during 2019-2020 fall semester. As data gathering tools, `Personal Information Form` prepared by the researcher and `Perception of Gender Scale` developed by Altınova and Duyan (2013) were used. The Cronbach Alpha value was found 0,904 in the data gathered from the scale in this research and the data is accepted to be valid and reliable. An analysis was carried out in order to determine the normality of research data and as a result the kurtosis value was found -,749 and skewness value was found -,206. Tabachnick and Fidell (2007) accept that when kurtosis and skewness are between +1,500 and -1,500 values, the distribution is regarded as normal. In this term, the research data are accepted to present a normal distribution and during the analyses parametric tests and descriptive analyses were used. Therefore, unpaired t-tests as parametric tests and one-way analysis of variance were applied in this research. While carrying out the parametric tests, the homogeneity of data was checked and it was found that the variables have a homogeneous distribution in the analysis. As a result of the analyses, the average point of Perception of Gender Scale was found 99,40. Since the value can be regarded as high in terms of the range (25-125), it can be said that the gender perceptions are positive therefore equal. According to the data, gender perception levels of pre-school teachers in terms of their marital status show a significant difference (p=0,02<0.05). According to the results of the analysis, pre-school teachers' gender perception levels differ significantly according to the number of children they have (p=0,00<0.05). Gender perception levels of pre-school teachers did not show a significant difference in terms of their working year (p=0.058> 0.050). There is no significant difference between the pre-school teachers' perception of gender in terms of the institution they work for (p=0.25>0.05). In terms of income status (p=0.02 <0.05), it can be said that there is a significant difference between gender perception levels of preschool teachers. There is a significant difference between gender perception levels of preschool teachers according to their choice of profession (p=0.00<0.05). It was found that there was a significant difference between gender perception levels according to the perception of the suitability of preschool profession for women (p=0.00<0.05). In terms of students' development, gender perception levels about pre-school teachers being women show a significant difference (p=0.00<0.05). The preschool teachers' perceptions of the statement `female students are naturally calm and quiet whereas male students are more naughty` show that there is a significant difference between gender perception (p=0,00<0,05).Key Words: Gender, sex, gender equality, Preschool Teacher.