İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitabının zihnin geometrik alışkanlıkları açısından incelenmesi

Abstract

Amaç: Bu tezde, 8.sınıf Matematik ders kitaplarında yer alan matematiksel görevlerin Zihnin Geometrik Alışkanlıklarına (ZGA) göre incelenmesi amaçlanmıştır. Tez çalışmasında 2019-2020 eğitim öğretim yılında Eğitim Bilişim Ağı(EBA) 'ndan temin edilen iki adet MEB yayınevi matematik ders kitabındaki geometri ve ölçme öğrenme alanında yer alan üçgenler, eşlik ve benzerlik, dönüşüm geometrisi ve geometrik cisimler alt öğrenme alanlarındaki matematiksel görevlerin ZGA'nın hangilerini kazandırabileceğinin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri Driscoll vd. (2008) ZGA çatısı altındaki ilişkilendirme, genelleme, değişmezleri araştırma ile keşif ve yansıtma alışkanlıklarına göre betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmada ulaşılan bulgulara göre üçgenler alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerin tüm kitaplarda ilişkilendirme ve genelleme alışkanlıklarını kazandırabileceği tespit edilmiştir. Ağırlıklı olarak genelleme alışkanlığını kazandırmaya yönelik olduğu görülmüştür. Tüm kitaplarda eşlik ve benzerlik alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerin ilişkilendirme, genelleme ve değişmezleri araştırma alışkanlıklarını kazandırabileceği tespit edilmiştir. Kitapların birinde matematiksel görevlerin ağırlıklı olarak ilişkilendirme ve genelleme, diğer kitabın ise genelleme alışkanlığını kazandırmaya yönelik olduğu görülmüştür. Her iki kitapta hem dönüşüm geometrisi hem de geometrik cisimler alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerin tüm alışkanlıkları kazandırabileceği belirlenmesine rağmen dönüşüm geometrisi alt öğrenme alanında ağırlıklı olarak değişmezleri araştırma alışkanlığını kazandırmaya yönelik görevler yer alırken geometrik cisimler alt öğrenme alanında ağırlıklı olarak değişmezleri araştırma ve genelleme alışkanlıklarını kazandırmaya yönelik olduğu tespit edilmiştir.Sonuç ve Öneriler: Her iki kitapta üçgenler alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerde değişmezleri araştırma ile keşif ve yansıtma, eşlik ve benzerlik alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerde keşif ve yansıtma alışkanlığını kazandırabilecek herhangi bir matematiksel görev bulunmamıştır. Öğrencilerin geometrik düşünme becerilerinin geliştirilmesi için değişmezleri araştırma ile keşif ve yansıtma alışkanlıklarını kazandırabilecek matematiksel görevlerin eklenmesi önerilmektedir. Dönüşüm geometrisi ve geometrik cisimler alt öğrenme alanında tüm alışkanlıkları kazandırabilecek matematiksel görevler tespit edilmiştir. Üçgenler, eşlik ve benzerlik, dönüşüm geometrisi ve geometrik cisimler alt öğrenme alanındaki matematiksel görevlerin sayıca arttırılmasının ZGA'ların kalıcılığını sağlayacağı düşünülmektedir.

Purpose: In this thesis, it is aimed to examine the mathematical tasks in the 8th grade Mathematics textbooks according to the Geometric Habits of the Mind. In the thesis study, triangles, congruence-similarity, transformation geometry and geometrical geometry in the geometry and measurement learning field in three mathematics textbooks, two from MEB and one from a private publishing house, obtained from the Educational Information Network (EBA) in the 2019-2020 academic year. In this study, it is aimed to determine which of the mathematical tasks related to objects subjects and at what level ZGA gains.Method: In the research, document analysis method, one of the qualitative research methods, was used. Research data Driscoll et al. (2008) was analyzed descriptively according to the habits of association, generalization, researching invariants and exploration and reflection under the umbrella of ZGA.Results: According to the findings of the study, it was determined that mathematical tasks on Triangles will gain association and generalization habits in all books. It has been seen that it is mainly aimed at gaining the habit of generalization. It has been determined that mathematical tasks on Congruence-Similarity in all books will gain the habits of association, generalization and invariants research. It has been seen that the mathematical tasks in the one of the book is mainly related to the association and generalization, and in the other one of the book, it is seen that the generalization habit is aimed. Although it has been determined that the mathematical tasks on both transformation geometry and geometric objects in all three books will gain all the habits, it has been determined that while there are tasks aimed at gaining the habit of examining invariants in transformation geometry, it has been determined that they are mainly aimed at gaining the habits of researching invariants and generalizing about geometric objects.Conclusion and Suggestions: In all three books, there were no mathematical tasks that would provide habits of exploration and reflection in mathematical tasks related to triangles, exploration and reflection in mathematical tasks, and association and similarity. In order to improve the geometric thinking skills of the students, it is recommended to add mathematical tasks that will help them acquire the habits of researching invariants, exploration and reflection. Mathematical tasks that will gain all habits in the subjects of transformation geometry and geometric objects have been determined. It is thought that increasing the number of mathematical tasks on triangles, parity-similarity, transformation geometry and geometric objects will ensure the permanence of ZGAs.